Ο Γεώργιος Βιζυηνός αποτελεί ένα σπουδαίο κεφάλαιο της Ελληνικής Λογοτεχνίας, με μεγάλη παρακαταθήκη τα έργα του «Το αμάρτημα της μητρός μου», «Το μόνο της ζωής μου ταξείδιον», «Μοσκώβ Σελήμ», «Ποιος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου», «Οι συνέπειες της παλαιάς ιστορίας», «Παιδικά διηγήματα» δημοσιευμένα στο περιοδικό «Διάπλασις των παίδων».

Τα περισσότερα συνδέονται με τη ζωή του συγγραφέα στην πατρίδα του Βιζύη και άλλα με τη ζωή του στο εξωτερικό. Τα περισσότερα είναι αυτοβιογραφικά και μαρτυρούν τα τραυματικά βιώματα που είχε ο συγγραφέας, γιατί ο ιστορίες του είναι κυρίως τραγικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα «Το αμάρτημα της μητρός μου» στο οποίο περιγράφει την ιστορία μιας μητέρας που πλάκωσε στο ύπνο της το παιδί της και το έπνιξε και τελικά μαθαίνουμε ότι η γυναίκα αυτή είναι η ίδια η μητέρα του.
Ο Βιζυηνός είχε μια σπάνια πορεία ζωής για την εποχή του. Γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια, στο χωριό Βιζύη της Ανατολικής Θράκης, το σημερινό τουρκικό Βιζέ, στις 8 Μαρτίου 1849 και το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Μιχαήλ Σύρμας ή Μιχαηλίδης.
Η διαφορετικότητά του μάλιστα συγκροτήθηκε από αυτή τη ζωή, τη γεμάτη περιπέτειες και αντιξοότητες, αλλά παράλληλα γεμάτη πολυπολιτισμικά ακούσματα, αφού συνυπήρχαν Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι σε οθωμανικό έδαφος.
Στο έργο του «Μοσκώβ Σελήμ» που έχει τόση επικαιρότητα για σήμερα, υπερβαίνει προκαταλήψεις και στερεότυπα. Η  αρετή του Τούρκου Σελήμ προβάλλεται ανοιχτά και απορρίπτεται η ιδέα του «ομοεθνούς φίλου» και του «αλλοεθνούς εχθρού».
Σε μικρή ηλικία πήγε στην Κωνσταντινούπολη, μαθητευόμενος σε ένα ραφτάδικο προστατευόμενος του Κύπριου Γιάγκου Γεωργιάδη. Αργότερα έρχεται και φοιτά στην Ελληνική Σχολή της Λευκωσίας και έπειτα στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Με τη βοήθεια του νέου του προστάτη Γεωργίου Ζαρίφη (τραπεζίτης- εθνικός ευεργέτης) φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια σπούδασε στη Γερμανία Φιλοσοφία και Ψυχολογία.

Ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Λειψίας, με θέμα διδακτορικής διατριβής «Το παιδικό παιχνίδι και η επίδραση από ψυχολογική και παιδαγωγική άποψη».
Έμεινε ελάχιστα και στο Παρίσι και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο.
Το 1884 πέθανε ο Γ.Ζαρίφης που το ενίσχυε οικονομικά και αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αθήνα οριστικά. Ανακηρύχθηκε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και απογοητευμένος επειδή δεν του δόθηκε η έδρα, έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του διδάσκοντας σε γυμνάσια και αντιμετωπίζοντας οικονομικές δυσχέρειες.

Από το 1890 δίδασκε ρυθμική και δραματολογία στο Ωδείο Αθηνών, όπου ερωτεύτηκε μια νεαρή μαθήτριά του, ιταλικής καταγωγής, την Μπετίνα Φραβασίλη.
Έχασε τα λογικά του και πέρασε τα τελευταία 4 χρόνια της σύντομης ζωής του, κλεισμένος στο Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρείο, όπου πέθανε το 1896 εξαιτίας «προϊούσης γενικής παραλύσεως».
Τελευταίοι πικροί του στίχοι: «Κι από τότε που θρηνώ / το ξανθό και γαλανό/ και ουράνιο φως μου, μετεβλήθη εντός μου/ και ο ρυθμός του κόσμου!».
Ο Γεώργιος Βιζυηνός ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος με σπάνια μόρφωση και ευρωπαϊκή καλλιέργεια αλλά παράλληλα και μία δραματική φυσιογνωμία των Νεοελληνικών Γραμμάτων. Έδωσε νέα στροφή στη νεοελληνική πεζογραφία, θέτοντας σε καινούργιες βάσεις το διήγημα και ανεβάζοντάς το σε επίπεδο υψηλό, στα πλαίσια του ανανεωτικού πνεύματος της Γενιάς του 1880.

Το βασικό στοιχείο που κυριαρχεί στα διηγήματα του Βιζυηνού είναι το ηθογραφικό. Ο συγγραφέας αντλεί τα θέματά του από τη ζωή των απλών – λαϊκών ανθρώπων της υπαίθρου και περισσότερο της πατρίδας του, παραθέτοντας πολλά λαογραφικά στοιχεία. Διεισδύει στο βάθος της ψυχής των ηρώων του, δίνοντας καταστάσεις, αντιδράσεις και τη σχετική ερμηνεία τους (ψυχογραφικό στοιχείο).
Το αφηγηματικό υλικό των διηγημάτων του είναι αυτοβιογραφικό, αφού αντλεί τα θέματα και τα πρόσωπα από περιστατικά της παιδικής κυρίως ηλικίας του και οι ήρωες είναι τα πρόσωπα του οικογενειακού του και όχι μόνο περιβάλλοντος, πάντα κάτω από την τραγική μοίρα που προσδιορίζει όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνικότητας, φύλου ή οποιασδήποτε άλλης προκατάληψης.
Βέβαια η επιρροή των οικογενειακών του τραγωδιών (όπως το ότι ορφάνεψε μικρός και τόσα άλλα), τα πολλά ταξίδια του και η τελική του «αναμέτρηση» με την τρέλα στιγματίζουν το πολυσχιδές έργο του, το διαφοροποιούν, το προσανατολίζουν, το οριοθετούν και τον κατατάσσουν τελικά πολύ ψηλά στη συνείδηση των λατρών της λογοτεχνίας, ακόμα και των σύγχρονων αναγνωστών.
Γιατί ο Γεώργιος Βιζυηνός είναι τόσο σύγχρονος όσο λίγοι λογοτέχνες.