Της Γιούλης Ηλιοπούλου
Με αφόρμηση το επικείμενο γκρέμισμα της θρυλικής βιοτεχνίας του Περιστερίου, στη θέση της οποίας θα εγκατασταθεί ένας νέος σύγχρονος πολιτιστικός πολυχώρος αλλά και την πρόσφατη επίσκεψή μου στο κτίριο της Ξυλοτεχνίας και τη θεατρική σκηνή «Ανδρέας Βαρούχας» (για τη συνάντησή μου με την Αρχοντία Μυλωνα, σκηνοθέτη του «Αρχοντοχωριάτη», όπως θα διαβάσετε σε άλλες σελίδες του τεύχους) παραθέτω την ιστορία του κτιρίου της «Ξυλοτεχνίας», όπως παρουσιάζεται μέσα στο βιβλίο του Γιώργου Χριστοφιλόπουλου «Η πόλη έχει τη δική της ιστορία». Ένας φόρος τιμής λοιπόν, σε ένα κτίριο-σύμβολο της πόλης του Περιστερίου, που σύντομα θα περάσει στην «αιωνιότητα»…
Βρισκόμαστε στο 1948. Ο Σπύρος Παπαληγούρας, αδελφός του Παναγή Παπαληγούρα, Υπουργού Εμπορίου της τότε κυβέρνησης Παπάγου, συναντήθηκε με το Νίκο Αλυφαντή, παράγοντα της οικονομικής και της ευρύτερης κοινωνικής ζωής του Περιστερίου, επιτυχημένο επιχειρηματία και δημιουργό στον χώρο του επίπλου, αλλά και ένας από τους πρώτους προέδρους του Ατρομήτου, της όμορφης εποχής του. Η ιδέα για τη δημιουργία μιας μεγάλης παραγωγικής μονάδας στον χώρο του επίπλου τότε άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Άλλωστε ο πρώτος είχε τις γνωριμίες για τις απαραίτητες τραπεζικές πιστώσεις και ο δεύτερος την ικανότητα για εντυπωσιακά αποτελέσματα στη δουλειά του.
Η νέα επιχείρηση, με τη μορφή της Ανώνυμης Εταιρίας, τυπικά ανήκε για φορολογικούς λόγους στις γυναίκες των δύο συνεταίρων, την Αλίκη Παπαληγούρα και την Άννα Αλυφαντή. Η χρηματοδότησή της έγινε από τον τραπεζικό όμιλο του Στρατή Ανδρεάδη, ήταν άνετη και συνεχής, πράγμα που της επέτρεψε να ανοιχτεί με τόλμη στην αγορά. Ο κύκλος εργασιών της «ΞΥΛΟΤΕΧΝΙΑ Α.Ε.» διευρυνόταν ραγδαία. Όχι από χρόνο σε χρόνο, αλλά από μέρα σε μέρα. Το ίδιο και το προσωπικό. Από 200 άτομα έφτασε πολύ γρήγορα στα 1000. Το κτίριο (είχε ήδη στηθεί από τον Νίκο Αλυφαντή, σε ένα μικρό χωράφι στην οδό Δημοσθένους, μία μικρή πάροδο της Παρασκευοπούλου) επεκτάθηκε και προς την οδό Παρασκευοπούλου και επειδή και πάλι δεν επαρκούσε, νοικιάστηκε συμπληρωματικός χώρος στην Ιερά Οδό.
Ο Νίκος Αλυφαντής ήταν η ψυχή, ο πρωτεργάτης και ο συντονιστής όλων. Κάθε τόσο πήγαινε στο εξωτερικό, στην Αυστρία και σε άλλες χώρες. Ενημερωνόταν και έφερνε από εκεί ό,τι καινούργιο έβγαινε σε εξοπλισμό και σε συστήματα οργάνωσης. Ανάμεσα στα άλλα και τελειότατους παντογράφους που έβγαζαν σε εντυπωσιακούς χρόνους τα τυποποιημένα κομμάτια των επίπλων, όπως τα λεοντοπόδαρα των τραπεζιών. Ένας τεράστιος όγκος έτοιμων προϊόντων έφευγε κάθε μέρα για διάφορα σημεία του Λεκανοπεδίου και της επαρχίας. Και ταυτόχρονα ένας πακτωλός χρημάτων ερχόταν στην επιχείρηση και κατά ένα σημαντικό μέρος διαχεόταν στην πόλη. Γιατί ο Νίκος Αλυφαντής είχε ανεπτυγμένο, όσο πολύ λίγοι, αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «τοπικό πατριωτισμό». Είτε επρόκειτο για εργατοτεχνίτες, είτε για προμήθεια υλικών ή για την εξασφάλιση υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες, για τον Νίκο, την απόλυτη προτεραιότητα είχαν οι Περιστεριώτες. Δούλεψαν επίσης εκεί και παίκτες του Ατρομήτου: Νίκος Μιχαηλίδης (Μανικώφ), Μαρίνος Γεώργιζας, Παν. Τσακαλάκης, Παν. Μάρκου (Πανούτσικος), Νίκος Τζουνάκος, και Σωκράτης Μεταξάς. Επιπλέον στους παίκτες γίνονταν όλες οι διευκολύνσεις, ώστε να είναι συνεπείς στις αγωνιστικές τους υποχρεώσεις.
Σε σχέση με τον Ατρόμητο, πρέπει να πούμε ότι ο Αλυφαντής ήταν επί πολλά χρόνια διοικητικός παράγοντας, από αυτούς που έβαζαν συχνά «βαθιά το χέρι στην τσέπη» για την ομάδα. Άσκησε με πολλή επιτυχία 2 χρόνια την προεδρία και είχε καθοριστική συμμετοχή στην κατασκευή της Λέσχης του Συλλόγου, στην οδό Ραβινέ.
Το «θαύμα» της Ξυλοτεχνίας όμως δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ. Μία ανεξήγητη πυρκαγιά στο τμήμα ταπετσαρίας, το 1957, προκάλεσε μεγάλες καταστροφές κι έφερε τα μπρος πίσω. Βέβαια ύστερα από κάποιο διάστημα η επιχείρηση τον ρυθμό της, αλλά η κατάσταση δεν ήταν πλέον η ίδια. Επιπρόσθετα πολλά προβλήματα φάνηκε να υπάρχουν στις σχέσεις με τις τράπεζες και τους άλλους πιστωτές.
Ανησυχώντας για όλα αυτά, ο Νίκος Αλυφαντής, το 1960, πίεσε τον συνέταιρό του, αποκλειστικό διαχειριστή των οικονομικών υποθέσεων, να του αποκαλύψει την αλήθεια. Και τότε έμαθε ότι η Ξυλοτεχνία, το μεγάλο του δημιούργημα, είχε ουσιαστικά χρεοκοπήσει. Τότε αποχώρησε από τη συνεργασία. Η οικογένεια Παπαληγούρα κράτησε το εργοστάσιο για μερικά χρόνια ακόμα και στη συνέχεια το εγκατέλειψε, αφήνοντας πίσω της έναν άταφο νεκρό.
Η άλλοτε λαμπρή παραγωγική μονάδα, ένα από τα πιο δυναμικά οικονομικά στοιχεία της πόλης, κατάντησε ερείπιο. Εκατοντάδες Περιστεριώτες έχασαν τη δουλειά τους, ενώ τα δάνεια των τραπεζών έγιναν «παγωμένες πιστώσεις».
Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80, επί δημαρχίας Θ.Δημητρακόπουλου, ο χώρος του εργοστασίου, περίπου 8,5 στρέμματα, πέρασε στην ιδιοκτησία του δήμου, ύστερα από πολύχρονη προσπάθεια και αγώνα, στον οποίο η μαζική και δυναμική συμμετοχή των κατοίκων έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο. Για την απόκτησή του πληρώθηκε το ποσό 121 εκατομμυρίων δραχμών, όση ήταν η τιμή εκκίνησης στον πλειοδοτικό διαγωνισμό που έγινε, αφού δεν εμφανίστηκε κανένας άλλος διεκδικητής.
