Της Γιούλης Ηλιοπούλου
«Από μια βροχή...σε μια ιστορία»: Ξανά πρωτιά για το 7ο Γυμνάσιο Περιστερίου
Το 7ο Γυμνάσιο Περιστερίου το έχουμε ήδη γνωρίσει, για τις πολλαπλές διακρίσεις που κατακτά στις «μη συμβατικές» σχολικές δραστηριότητες, σε εκείνες που δεν εντάσσονται στο κλασικό πρόγραμμα σπουδών του Γυμνασίου, αλλά προωθούν τη γνώση και την παιδεία ένα επίπεδο ψηλότερα. Μία από αυτές είναι ο κινηματογράφος και το ντοκιμαντέρ. Τα νεότερα είναι πως ξανά και φέτος οι μαθητές του κατέκτησαν την πρωτιά.
Ξανά πρώτο λοιπόν βραβείο στην κατηγορία Ταινία Γυμνασίου 3ου Μαθητικού Διαγωνισμού Οπτικοακουστικής και Ψηφιακής Δημιουργίας «Η ιστορία σου, είναι ιστορία της Πόλης σου» για τους/τις μαθητές/μαθήτριες της Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης της χώρας και της Ομογένειας.
Τον διαγωνισμό συνδιοργάνωσε η εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση του Υπουργείου Παιδείας και θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) το Γενικό Συμβούλιο Βιβλιοθηκών του ΥΠΑΙΘ., το Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων & Επικοινωνίας --ΕΚΟΜΕ ΑΕ.
Η ερευνητική και κινηματογραφική προσπάθεια της ομάδας μαθητών του 7ου γυμνασίου Περιστερίου: Η ιστορία μιας οικογένειας συναντά τη σπαρακτική ιστορία μιας συνοικίας, κι αυτή με τη σειρά της την ιστορία μιας πόλης. Περιστέρι 5 Νοεμβρίου 1961. Βράδυ. Ένα ποτάμι ενώνει τραγικά τις ζωές των ανθρώπων και παρασέρνει τις μνήμες ορμητικά προς τα πίσω… Μικρά ρυάκια οι μικρές μας ιστορίες που συναντούν το μεγάλο ποτάμι της Ιστορίας...
Συντονίστριες έργου: Παπαμάρκου Μελπομένη Διευθύντρια-Φιλόλογος, Μακρή Ιωάννα Κοινωνιολόγος, Κακαδιάρη Άννα Φιλόλογος.
Έτος παραγωγής : 2020-2021.
Αξίζει να δείτε το συγκινητικό βίντεο στην παρακάτω διεύθυνση στο YOUTUBE:
https://www.youtube.com/watch?v=9aAu51BANns
H φονική πλημμύρα του 1961 στο Περιστέρι και τα δυτικά
Με αφορμή την ταινία του 7ου Γυμνασίου, διαβάσαμε ξανά για την τραγική συγκυρία που έγινε η έμπνευση για τους μαθητές. Την πλημμύρα του 1961.
Ήταν μία από τις τραγικότερες στιγμές του Περιστερίου αλλά και της Αθήνας. Η νύχτα της 5ης προς την 6η Νοεμβρίου του 1961 έμελλε να μείνει στην ιστορία ως μία από τις χειρότερες νεροποντές που έχει ζήσει το Λεκανοπέδιο. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ξέσπασε μία άγρια και παρατεταμένη νεροποντή, που προκάλεσε εκτεταμένα πλημμυρικά φαινόμενα, που στοίχισαν τη ζωή σε 43 ανθρώπους, ενώ οι υλικές καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες.
Μέσα σε 3 ώρες η Αθήνα είχε μεταβληθεί σε μια τεράστια λιμνοθάλασσα. Τεράστιοι όγκοι νερού των ποταμών Κηφισού και Ιλισσού είχαν κατακλύσει τις Δυτικές και Βορειοδυτικές χαμηλές περιοχές της πρωτεύουσας.
Τεράστιες ζημιές προκλήθηκαν στο Μπουρνάζι, Νέα Λιόσια, Ταύρος, Θησείο, Αιγάλεω, Μοσχάτο, Νέο Φάληρο, Νίκαια και Άγιος Ιωάννης Ρέντης. Στο κέντρο της Αθήνας πολλοί δρόμοι όπως η Σίνα, η Ομήρου, η Πατησίων, η Βουκουρεστίου, η Αλεξάνδρας και η Συγγρού είχαν μετατραπεί σε ορμητικά ποτάμια και στην οδό Πειραιώς το ύψος του νερού έφθασε τα δύο μέτρα.
Ιδιαίτερα επλήγησαν οι λαϊκές συνοικίες και οι φτωχογειτονιές της Δυτικής Όχθης, το Μπουρνάζι, η Ανθούπολη, και τα Νέα Λιόσια, όπου καταμετρήθηκαν και τα περισσότερα θύματα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, οι υλικές ζημιές που προκλήθηκαν ήταν οι μεγαλύτερες της τελευταίας πεντηκονταετίας.
Ο απολογισμός τραγικός: 43 άνθρωποι πνίγηκαν, εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Συνολικά κατέρρευσαν 400 σπίτια. Τα περισσότερα από αυτά στο Μπουρνάζι. Άλλες 1.500 κατοικίες κρίθηκαν ετοιμόρροπες και ακατοίκητες. Συνολικά 4.000 οικήματα πλημμύρισαν, ενώ πάνω από 3.500 άνθρωποι έμειναν άστεγοι στην Αθήνα και 1000 στον Πειραιά.
Τις επόμενες μέρες όλοι οι πληγέντες στεγάστηκαν σε τοπικά σχολεία. Για την διαβίωσή τους «διετέθησαν δύο κλινοσκεπάσματα εις έκαστον, 6.400 μερίδες ξηράς τροφής, 5.500 χιλιόγραμμα άρτου και 1.00 μερίδες θερμού συσσιτίου» σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής.
Πώς έγινε η τραγωδία;
Μετά την τραγωδία έπρεπε να αναζητηθούν τα αίτια. Η ομάδα των ειδικών που μελέτησε το φαινόμενο κατέληξε στα εξής συμπεράσματα. Αρχικά, από βροχομετρικής άποψης η βροχή έφτασε μέσα σε 40 λεπτά σε “κρίσιμο σημείο”, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι το βροχομετρικό ύψος μπορούσε να δικαιολογήσει την προκληθείσα καταστροφή. Όσον αφορά την ορμή των υδάτων που κατέρχονταν από την Πάρνηθα, οι ειδικοί εξήγησαν πως “υπέστη ανάσχεσιν εις πολλά σημεία και όγκοι του ορμητικού παραχειμάρρου Λιοσίων, του εκβάλλοντος εις τον Κηφισόν συνσωρεύθησαν εις πολλά σημεία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τεράστιαι πιέσεις και να προκληθεί η βιαία των διέξοδος προς τας κατοικημένας περιοχάς“.
Ο Τύπος της εποχής
Συγκλονιστικά είναι τα δημοσιεύματα και οι φωτογραφίες από τον Τύπο των ημερών εκείνων:
«Ο Στρατός διένειμε περί τους 9.000 άρτους. Και αι υπηρεσία του υπουργείου Προνοίας διένειμαν δέματα με τρόφιμα και ρουχισμόν (…) Βάρκες στις λιμνοθάλασσες των συνοικιών. Στο Μοσχάτο, τα Καμίνια και το Περιστέρι, οι κάτοικοι έκαναν ευρύτατη χρήσι λέμβων»
«Τραγικήν όψιν παρουσίαζαν σήμερον την πρωίαν οι συνοικισμοί Μπουρνάζι και Κάτω Λιοσίων, όπου περί τους 20.000 κάτοικοι ημίγυμνοι είχον εξέλθει εις τας οδούς με την απόγνωσιν ζωγραφισμένην εις τα πρόσωπά των, συνεπεία των καταστροφών τας οποίας επροκάλεσεν η νυκτερινή θεομηνία».
«Αι οικίαι του συνοικισμού Μπουρνάζι επλημμύρισαν συνεπεία καταρρεύσεως του παρά την εκκλησίαν Παναγίτσα φράγματος του χειμάρρου του Αγίου Φανουρίου. Μέχρι της στιγμής ανεσύρθησαν εκ των ερειπίων 13 νεκροί (…) Εις τον συνοικισμόν Άγιος Ιωάννης παρά τις Τρεις Γέφυρες όπου ευρίσκονται δύο βουστάσια, επνίγησαν 50 αγελάδες» επίσης ανάμεσα στα οικόσιτα ζώα που βρέθηκαν νεκρά ήταν και «τρία γαϊδουράκια, επτά σκυλιά, δύο γάτες, μια κατσίκα και 30 κόττες, που επνίγηκαν».
«ΤΑ ΝΕΑ», 6.11.1961, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Όπως αναφέρεται στο «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 7ης Νοεμβρίου 1961: «Το νερό σάρωνε τα πάντα. Όσοι άνθρωποι είχαν σκαρφαλώσει στις στέγες κύτταζαν με δέος τα θολά κύματα που έρχονταν το ένα πίσω από το άλλο και γκρέμιζαν και κατέστρεφαν. Πολλά σπίτια πέφταν με πάταγο και έθαβαν κάτω από τα ερείπια και μέσα στις λάσπες εκείνους που δεν πρόφτασαν να ξεφύγουν. Στο νερό επιπλέουν τώρα πτώματα ανθρώπων, πτώματα οικιακών ζώων, έπιπλα, κλινοστρωμνές, οικιακά σκεύη, κρεβάτια…Οι άνθρωποι αδυνατούν να προσφέρουν ο ένας στον άλλον βοήθεια…»
Και σε άλλο δημοσίευμα: «Ο Κηφισσός έχει υπερχειλίσει (…) κατεστράφησαν δύο γέφυραι διά τους πεζούς (…) Τεραστία είναι η έκτασις των ζημιών αι οποίαι υπερβαίνουν και αυτάς τα ζημίας αι οποίαι υπερβαίνουν και αυτάς τας ζημιάς αι οποίαι είχον σημειωθή κατά τας μεγάλας πλημμύρας του 1955 και 1935».
Πηγές:
«ΤΑ ΝΕΑ», 6.11.1961, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
