Πάρα πολύ κοντά στη στάση του Μετρό ΕΛΑΙΩΝΑΣ, στην Ιερά Οδό 154 βρίσκεται το «ΜΟΛΥΒΙ», ή αλλιώς το Κέντρο Πολιτισμού «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΟΛΥΒΙ- Γ.Βρανά». Πρόκειται για ένα παλιό εργοστάσιο παραγωγής μολυβιών, ένα κτίριο με εντυπωσιακά στοιχεία βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου.
Η ιστορία του πάει πολύ πίσω στον χρόνο. Το εργοστάσιο δημιουργήθηκε τον Μάιο του 1937 και αρχικά είχε την επωνυμία «Ανώνυμη Βιομηχανική Εταιρεία Γ.Κ. Βρανάς». Το αντικείμενο της επιχείρησης ήταν, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο καταστατικό της ίδρυσής του, «Η κατασκευή και πώλησις μολυβδοκονδύλων παντός είδους και ποιότητος και η συναφής προς τα προϊόντα ταύτα εμπορία». Η εταιρία του Βρανά λειτούργησε παράγοντας μολύβια κάθε χρώματος και προωθώντας την επιχειρηματικότητα σε μία αρκετά δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα. Καταγράφηκε μάλιστα στην ιστορία ως «αποκλειστικός προμηθευτής της ελληνικής Βουλής». Από τότε πολλές γενιές παιδιών μεγάλωσαν, μαθαίνοντας γράμματα με τα μολύβια του Βρανά.
Παρέμεινε κλειστή λόγω προφανών ιστορικών συγκυριών από το 1940 μέχρι και την 6η Οκτωβρίου 1945. Το 1967 οι ιδιοκτήτες της αποφάσισαν να την μετονομάσουν. Έτσι λοιπόν πήρε το όνομα «Ελληνική Εταιρεία Μολυβιών, όπως έμεινε ευρέως γνωστή. Στις αρχές της δεκαετίας του '70 το εργοστάσιο υπέστη σοβαρές ζημιές από μεγάλη πυρκαγιά, σταμάτησε να λειτουργεί και εγκαταλείφθηκε.
Μέσα στο ΜΟΛΥΒΙ
Ένας σημαντικής αξίας πλούτος ανακαλύφθηκε μέσα στο παλιό εργοστάσιο, όταν παραλήφθηκε από τους αρμόδιους του δήμου Αιγάλεω. Τα παλαιά μηχανήματα, ο ειδικός χώρος με τα δοχεία των χρωμάτων για την παραγωγή των πολύχρωμων μολυβιών, το χημείο, η χαρακτηριστική ψηλή του καμινάδα, τα γραφεία διοίκησης στον πρώτο όροφο, ήταν όλα εντυπωσιακά. Σύμφωνα με την απογραφή από τους υπεύθυνους του δήμου βρέθηκαν επίσης μηχανήματα για το τρύπημα του ξύλου, πάγκοι εργασίας, καθίσματα, πολλά διαφορετικά χρώματα, κλίβανος για την τήξη του γαιάνθρακα, καλούπια και αναδευτήρες για τη βαφή των γραφίδων.
Πώς πέρασε στον δήμο Αιγάλεω
Το εργοστάσιο βρισκόταν στην κατοχή της οικογένειας Βρανά και η χήρα του Γεωργίου Βρανά, Δέσποινα, κατείχε το 85% του κτιρίου. Η ίδια πριν τον θάνατό της αποφάσισε να δωρίσει τον χώρο στον δήμο Αιγάλεω, στη μνήμη του άντρα της με την προϋπόθεση αυτός να αξιοποιηθεί από τους υπεύθυνους για τη δημιουργία βιομηχανικού μουσείου και πολυχώρου πολιτισμού. Στις 26/7/2001 το τότε δημοτικό συμβούλιο του δήμου προέβη σε αποδοχή της δωρεάς και παράλληλα αγόρασε από τους κληρονόμους του Γ. Βρανά το υπόλοιπο 15%, έναντι 58 εκατομμυρίων δραχμών (18/12/2001).
Σήμερα το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΟΛΥΒΙ αποτελεί πολυχώρο, όπου πραγματοποιούνται ποικίλες εκδηλώσεις όχι μόνο του δήμου Αιγάλεω. Βέβαια, όπως διαπίστωσα κατά τη φωτογράφιση, το κτίριο χρειάζεται συντήρηση, αφού σε πολλά σημεία το εξωτερικό χρώμα έχει ξεφτίσει. Το ίδιο και η χαρακτηριστική ταμπέλα του. Με δυσκολία διακρίνει κανείς τι γράφει. Παραμένει όμως ένα χαρακτηριστικό κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της πόλης και με την ψηλή καμινάδα του που δεν πειράχτηκε ποτέ θυμίζει περασμένες, γοητευτικές εποχές.
