Της Γιούλης Ηλιοπούλου

Εδώ και πολλά χρόνια, στον δήμο Ιλίου βρισκόταν εγκαταλελειμμένο το παλιό εργοστάσιο της ΒΙΟΦΙΑΛ, ένα κτίριο, συνολικής επιφάνειας 5.000 τ.μ., το οποίο με τη σειρά του είχε ανεγερθεί σε οικόπεδο επιφάνειας περίπου 6 στρεμμάτων.

Όπως διαβάζουμε στα Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής οι κλάδοι δραστηριότητάς του ήταν: Κατασκευή συσκευών μαγειρικής, φωτισμού και θέρμανσης, εκτός από ηλεκτρικά, καθώς και ειδών υδραυλικής και φανοποιίας. Ο εξοπλισμός του κτιρίου δεν έχει διασωθεί και οι πληροφορίες που αναφέρονται σε αυτό είναι οι εξής:

«Η εγκατάσταση μιας μεγάλης βιομηχανικής μονάδας, το 1947, που χρηματοδοτήθηκε γενναία στα πλαίσια του σχεδίου Marshall, δημιούργησε πρόσθετο ενδιαφέρον για εγκατάσταση στην περιοχή. Υπήρχε τώρα κάτι σημαντικό, που την έκανε σημείο αναφοράς στην ευρύτερη βορειοδυτική Αθήνα. Όμως η βιομηχανική μονάδα θα παραμείνει κλειστή για περισσότερο από δέκα χρόνια, μέχρι το 1961, που αγοράστηκε από τους αδελφούς Μπρούσκου για λογαριασμό της βιομηχανίας παραγωγής φιαλών υγραερίου «ΒΙΟΦΙΑΛ».

Πηγή : ΛΕΥΚΩΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Δ. ΙΛΙΟΥ ΑΡ. 31 Λέξεις Συνοικία Μιχελή»

Ο Δήμος Ιλίου αγόρασε το οικόπεδο μαζί με το κτίσμα, με σκοπό την αξιοποίησή του, για τη δημιουργία ενός πολυδύναμου κέντρου (διαδημοτικής εμβέλειας) πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων και συνεδριακών εκδηλώσεων. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, θα δημιουργήσει έναν σημαντικό πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής, σε μια αστική περιοχή ιδιαίτερα πυκνοδομημένη.

Το 2001 ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ) ανέθεσε τη μελέτη «Ανακατασκευή κτιρίου παλαιού εργοστασίου ΒΙΟΦΙΑΛ» και στη συνέχεια προχώρησε στη διαδικασία δημοπράτησης του έργου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δήμος Ιλίου σε ανακοίνωσή του:

«Ο χώρος του παλαιού εργοστασίου της ΒΙΟΦΙΑΛ ανακατασκευάστηκε και μετατράπηκε σε ένα Πολυδύναμο Κέντρο Πολιτιστικών, Αθλητικών και Κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Βρίσκεται στην περιοχή Μιχελή του Δήμου Ιλίου, σε οικόπεδο 5.500m2 περίπου, που είναι προσβάσιμο από κάθε πλευρά του και σε περισσότερα από 4.100m2 έχουν διαμορφωθεί χώροι που ο Δήμος μας θα λειτουργήσει για τον Πολιτισμό, τον Αθλητισμό, την Κοινωνική Πρόνοια και Υγεία των πολιτών, καθώς και την εξυπηρέτηση των Συλλόγων.

Το κτίριο κατασκευάστηκε με τις πλέον σύγχρονες μεθόδους,  με βιοκλιματικό σχεδιασμό και πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας, αξιοποιώντας την γεωθερμία, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.

Η ΒΙΟΦΙΑΛ έχει συνδεθεί με την ιστορία του τόπου μας. Αποτελεί ένα ιστορικής σημασίας κτίριο, χαρακτηριστικό παράδειγμα εργοστασιακής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του ’50, που ελάχιστοι γνωρίζουν τη διαχρονική περιπέτειά του.

Ως μεγάλη βιομηχανική μονάδα αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην ευρύτερη βορειοδυτική, τότε, Αθήνα, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 ως βιομηχανία παραγωγής φιαλών υγραερίου με την επωνυμία «ΒΙΟΦΙΑΛ» κάλυπτε τα 2/3 της εγχώριας ζήτησης.

Μετά την παύση λειτουργίας του εργοστασίου, το κτίριο εγκαταλείφθηκε και η αξιοποίησή του παρέμεινε μια χρόνια διεκδίκηση του Δήμου Ιλίου και των πολιτών.»

Το νέο του όνομα προς τιμή του Μίκη

Η απόφαση για την ονοματοδοσία του χώρου ελήφθη ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο Ιλίου σε μια συνεδρίαση με την παρουσία του Δημάρχου Γορτυνίας, Στάθη Κούλη και του Προέδρου του Μουσείου “Μίκης Θεοδωράκης” στη Ζάτουνα Αρκαδίας, Παρασκευά Παρασκευόπουλου.

Ο χώρος λοιπόν θα αποτελέσει μια πολιτιστική κυψέλη για τα δυτικά.

Πέρα από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις δράσεις που θα διεξάγονται εκεί και σύμφωνα με επιθυμία του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη, θα δημιουργηθεί εκεί κι ένα ψηφιακό μουσείο για τον μεγάλο μουσουργό, το οποίο θα αποτελέσει παράρτημα του μουσείου που υπάρχει στη Ζάτουνα της Γορτυνίας, το μέρος όπου ο κορυφαίος καλλιτέχνης διέμενε το 1968 και το 1969 εκτοπισμένος από την Δικτατορία. Σύμφωνα με το καταστατικό του μουσείου της Ζάτουνας, προβλέπεται παράρτημα στην Αττική. Στο Πολυδύναμο Κέντρο θα μεταφερθεί και η έδρα της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης», όπου θα γίνονται οι πρόβες, θα δίνονται συναυλίες, ενώ η Μαργαρίτα Θεοδωράκη πρότεινε να γίνει και εκπαιδευτικός μουσικός χώρος.

Η τελετή ονοματοδοσίας

Στις 6 Οκτωβρίου, 2021 πραγματοποιήθηκε σε ιδιαίτερα φορτισμένο κλίμα και υπό τους ήχους της μοναδικής μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη η επίσημη τελετή ονοματοδοσίας.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε φωτογραφικό υλικό «Μίκης Θεοδωράκης-Ίλιον: Οι μεγάλοι σταθμοί», ενώ προβλήθηκε και ένα εξαιρετικό βίντεο με την ιστορία του βιομηχανικού χώρου της ΒΙΟΦΙΑΛ, όπως αποτυπώθηκε από το ιστορικό αρχείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς, του Δήμου Ιλίου και τις προσωπικές μαρτυρίες του υψηλόβαθμου στελέχους της ΒΙΟΦΙΑΛ, Δημήτρη Κωστόπουλου.

Ακολούθησε συναυλία αφιέρωμα με την Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης».

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ιλίου Νίκος Ζενέτος τόνισε: «Δεν είναι μια απλή απόφαση ονοματοδοσίας. Είναι η συνειδητή επιλογή μιας πράξης τιμής και ευγνωμοσύνης για τον σπουδαίο Έλληνα και ταυτόχρονα, μια προσπάθεια να μεταλαμπαδεύσουμε αναλλοίωτα στον χρόνο, το πνεύμα, το έργο, τις αξίες και τη συνολική προσφορά του» Πρόσθεσε δε, ότι επιλέχθηκε το παλαιό εργοστάσιο της ΒΙΟΦΙΑΛ, «ένα ιστορικής σημασίας κτήριο, υπόδειγμα εργοστασιακής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του ΄50, που συνδέθηκε άρρηκτα με τους αγώνες και τον μόχθο των πολιτών μας και εξαγοράστηκε από τον Δήμο, επί δημαρχίας Βασίλη Κουκουβίνου, με σκοπό να μετατραπεί σε κοιτίδα πολιτισμού και κοινωνικής προσφοράς. Ένα κτήριο – στολίδι, που τιμά την ιστορική μνήμη της περιοχής μας και πλέον, με το όνομά του, τιμά την ιστορική και πολιτιστική μνήμη όλων των Ελλήνων».

Από την πλευρά της, η διευθύντρια της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» και κόρη του μεγάλου Έλληνα, Μαργαρίτα Θεοδωράκη,  είπε: «Θέλω να ευχαριστήσω τον δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, που δίνει το όνομα του πατέρα μου σε αυτό τον εκπληκτικό χώρο. Θα ήθελα να ακολουθήσετε τα χνάρια του Μίκη Θεοδωράκη στον πολιτισμό. Μπορούν να γίνουν σπουδαία πράγματα εδώ».

Συγκινητική ήταν η στιγμή που ο πρόεδρος του Μουσείου «Μίκης Θεοδωράκης» Ζάτουνας Αρκαδίας Παρασκευάς Παρασκευόπουλος, παρέδωσε στον Δήμαρχο Ιλίου χειρόγραφο σημείωμα του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη, στο οποίο εξέφραζε τη μεγάλη του χαρά για την ονοματοδοσία, αλλά και τη μεγάλη του επιθυμία του να αποτελέσει το Ίλιον την απαρχή για την πολιτιστική ανάπτυξη των λαϊκών δυτικών συνοικιών της Αθήνας.

ΠΗΓΕΣ

-Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr).

-Ηρακλής Φασουράκης, ΒΙΟΦΙΑΛ Α.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΙΑΛΩΝ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ, στο Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής www.vidarchives.gr/reports/2021_10_1930