της Γιούλης Ηλιοπούλου
(*Το άνθησε με -η- γιατί παράγεται από το ρήμα «ανθώ» δηλαδή ακμάζω και αναπτύσσομαι)
Έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε το σχολείο με πλήξη και βαρεμάρα, με στείρα αποστήθιση και έλλειψη φαντασίας και δημιουργικότητας.
Δεν είναι όμως έτσι πάντα. Μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις ο τρόπος λειτουργίας, η σύνδεση με το εξεταστικό σύστημα (για τα παιδιά του λυκείου κατά βάση), η απουσία κινήτρων και θέλησης από κάποιους εκπαιδευτικούς, όντως να καθιστούν την εκπαιδευτική διαδικασία βαρετή, τη σχολική ζωή άχρωμη και εν τέλει το αποτύπωμά της στην παιδική ψυχή άχρωμο και αδιάφορο. Όμως σε πολλές άλλες περιπτώσεις ο κατάλληλος συνδυασμός εμπνευσμένων εκπαιδευτικών και ορεξάτων μαθητών μπορεί να αποφέρει καταπληκτικά αποτελέσματα. Το παράδειγμα πολύ προσιτό και κοντινό. Στα «βόρεια» της πόλης του Περιστερίου, στο 7ο Γυμνάσιό του. Εκεί τα παιδιά καταρρίπτουν τον «κανόνα» περί πλήξης και ανίας. Και εδώ και κάποια χρόνια αποδεικνύουν έμπρακτα ότι η σχολική ζωή μπορεί να γίνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.
Ας πάμε λοιπόν στο νέο αυτούσιο:
Το πρώτο βραβείο κέρδισε η ταινία ντοκιμαντέρ του 7ου Γυμνασίου Περιστερίου «Η γειτονιά που άνθησε στο κάρβουνο» στον 2ο Μαθητικό Διαγωνισμό Οπτικοακουστικής και Ψηφιακής Δημιουργίας «Η ιστορία σου είναι ιστορία της πόλης σου» .
Τον διαγωνισμό διοργάνωσε για μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδας και της ομογένειας για το σχολικό έτος 2019-2020 η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση του Υπουργείου Παιδείας, σε συνεργασία με το Γενικό Συμβούλιο Βιβλιοθηκών του ΥΠΑΙΘ, το Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας.
Η ταινία επιχειρεί να φωτίσει άγνωστες στους πολλούς πτυχές της τοπικής ιστορίας του Περιστερίου. Υπήρξε καρπός της συστηματικής έρευνας ομάδας μαθητών του 7ου Γυμνασίου Περιστερίου, οι οποίοι αποτύπωσαν τη συγκινητική προσπάθεια των πρώτων κατοίκων της συνοικίας της Ανθούπολης να διασώσουν τα σπίτια και τις επαπειλούμενες ζωές τους από την ασύδοτη λειτουργία του παλιού ορυχείου κάρβουνου στην περιοχή.
Μέσα από μαρτυρίες, συνεντεύξεις, άρθρα από τον Τύπο της εποχής και φωτογραφίες, το κινηματογραφικό πόνημα των μαθητών καταγράφει την αγωνία και τον αγώνα των κατοίκων για επιβίωση και επικεντρώνεται κυρίως στην εξέγερση της νύχτας της 14ης Μαΐου 1956, η οποία οδήγησε στο οριστικό κλείσιμο του ορυχείου και στη δικαίωση των κατοίκων.
Συμμετείχαν οι μαθητές/τριες:
Αβραντάς Δημήτρης, Αθανασοπούλου Πηνελόπη, Βλάχου Χριστίνα, Γαλάνη Ηλιάνα, Γεροντή Γωγώ, Ζιώγα Μελίνα, Καρπαθάκης Γιώργος, Κουκή Ειρήνη, Κουτουδάκη Χαρίκλεια, Κυριαζής Κωνσταντίνος, Λυμπεράκος Γιάννής, Μαγαλιού Δέσποινα, Μαρκάτος Γιάννης, Μεγαρίτη Βασιλική, Μουλά Ελένη, Μπουρνιά Αδαμαντία, Παγκρακιώτη Σπυριδούλα, Πλατανά Μαριλένα, Τσιτσιρίγκου Γεωργία, Χαλαστή Βασιλική.
Συντονίστριες του έργου ήταν η Διευθύντρια του σχολείου Παπαμάρκου Μελπομένη, φιλόλογος και οι καθηγήτριες Κακαδιάρη Άννα, φιλόλογος και Μακρή Ιωάννα, Κοινωνιολόγος.
Συνάντηση με τους συντελεστές
Και μόνο το άκουσμα όλων των παραπάνω παρακινεί τον δημοσιογράφο να επιδιώξει την κατά πρόσωπο συνάντηση για να μάθει όλες τις λεπτομέρειες του εξαιρετικού αυτού εγχειρήματος. Άλλωστε η γράφουσα είναι λάτρης του κινηματογράφου και του ντοκιμαντέρ. Επισκέφθηκα λοιπόν το 7ο Γυμνάσιο και συνάντησα τις 2 από τις 3 καθηγήτριες- συντονίστριες του έργου. Τη διευθύντρια κ. Παπαμάρκου και την κ. Μακρή, οι οποίες σε μία ζεστή συζήτηση (αν εξαιρέσουμε τις προστατευτικές μάσκες, λόγω covid, που έκρυβαν το χαμόγελο) μου περιέγραψαν το όλο εγχείρημα.
-Γιατί επιλέχθηκε το «κάρβουνο»;
Έναυσμα για το όλο εγχείρημα ήταν το ενδιαφέρον των μαθητών για την τοπική τους ιστορία. Το «Κάρβουνο» είναι ένα τέτοιο κομμάτι, είναι η γειτονιά των παιδιών μας, απέχει ένα χιλιόμετρο από το σχολείο. Είναι επίσης ένα σχετικά άγνωστο κομμάτι της ιστορίας, δεν έχει τόσο μεγάλη «αναγνώριση», γι’ αυτό και επιλέξαμε να γνωστοποιήσουμε την ιστορία του σε όλους, μέσω του ντοκιμαντέρ.
-Πώς αντιμετώπισαν οι μαθητές το όλο εγχείρημα; Γιατί πολλοί κατηγορούν τη νεολαία για αδιαφορία απέναντι στην ιστορία.
Όλοι όσοι συμμετείχαν έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και αγάπη. Τα παιδιά μετά το πέρας των μαθημάτων έμεναν στο σχολείο και ασχολούνταν με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως και με όλα τα άλλα προγράμματα που «τρέχουν» στο σχολείο μας. (Σ.Σ: Το 7ο Γυμνάσιο είναι ένα από τα πιο «ενεργά» σχολεία σε δραστηριότητες πέραν των καθαρά σχολικών). Όταν η μάθηση γίνεται βιωματικά, τότε και οι πιο αδιάφοροι μαθητές ενδιαφέρονται και μπαίνουν στη διαδικασία να συμμετάσχουν και να ερευνήσουν. Η ιστορία άλλωστε είναι μνήμη, είναι πηγές, είναι εικόνες. Αυτά έψαξαν τα παιδιά και έτσι τους έμεινε η ουσιαστική γνώση.
-Πώς έγινε πρακτικά η έρευνα; Από ποιες τάξεις ήταν οι μαθητές που συμμετείχαν και πόσοι ήταν;
Συνολικά στο συγκεκριμένο project συμμετείχαν 20 μαθητές, από τη Γ’ Γυμνασίου κατά βάση και κάποιοι από τη Β’ συμμετείχαν στο σπικάζ. Οι ίδιοι πήραν τις συνεντεύξεις, στηριζόμενοι στην έρευνα του κυρίου Θεοδοσίου, δίχως την οποία δεν θα ήταν δυνατό το εγχείρημά μας. Πήγαν στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, έκαναν έρευνα στο ψηφιακό αρχείο, ερεύνησαν τις πηγές. Γενικά ήταν μια πρωτόγνωρη διαδικασία για αυτούς, μια ιδιαίτερη εμπειρία.
-Μέσα στην ταινία συμμετέχουν και κάποιοι ιστορικοί. Πώς ήταν η επαφή μαζί τους;
Και οι τρεις συμμετέχοντες, ο κύριος Χριστοφιλόπουλος, ο κύριος Θεοδοσίου και ο κύριος Σταμπουλού έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αποπεράτωση της ταινίας μας. Ο κύριος Χριστοφιλόπουλος δέχτηκε τους μαθητές στο σπίτι του και τους μίλησε κυρίως για την περίοδο της Κατοχής και την αρχή λειτουργίας του ορυχείου. Ο κύριος Θεοδοσίου παρείχε πολύ μεγάλη έντυπη έρευνα και ο κύριος Σταμπουλού έδωσε το κοινωνικό στοιχείο της εξεταζόμενης εποχής, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Χωρίς τη δική του μάλιστα προσωπική έρευνα δεν θα είχαμε πολλά στοιχεία, όπως την ιστορική φωτογραφία της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας, που ο ίδιος είχε βρει.
-Πώς τα κατάφεραν τεχνικά οι μαθητές; Από ποιον είχαν υποστήριξη;
Πρώτα πρώτα να σημειώσουμε ότι υπάρχει αντίστοιχο ειδικό πρόγραμμα στο σχολείο που πραγματώνεται εδώ και αρκετά χρόνια «Το αλφαβητάρι του κινηματογραφιστή», που εξοικειώνει τους μαθητές με την τέχνη του ντοκιμαντέρ και του κινηματογράφου. Φέτος βέβαια και εξαιτίας της κατάστασης με τον κορωνοϊό δεν υπάρχει η δυνατότητα να εμπλέκονται μαθητές διαφορετικών τάξεων μαζί κι έτσι τα τμήματα είναι περιορισμένα. Σε όσα δεν μπορούσαν να καταφέρουν μόνα τους τα παιδιά, είχαν μεγάλη βοήθεια από αξιόλογα άτομα (Σ.Σ: αν δει κανείς στους τίτλους τέλους της ταινίας, θα καταλάβει).
-Τι πιστεύετε ότι έχει μείνει στα παιδιά μετά από αυτή την εμπειρία;
Η μεγάλη χαρά της συμμετοχής, η δημοσιότητα που απέκτησαν, η επαφή με την ιστορία του τόπου τους, η συγκίνηση να ακούνε τις φωνές τους και να βλέπουν το δημιούργημά τους «ζωντανό» να το χαίρονται και πολλοί άλλοι. Είναι η πολύ σημαντική βιωματική μάθηση.
-Σκέφτεστε να κάνετε και κάποια άλλη ταινία σύντομα;
Υπάρχει κάτι ως ιδέα, αλλά λόγω των συνθηκών πρέπει να περιμένουμε, να είμαστε υπομονετικοί ώστε να εξομαλυνθούν τα πράγματα. Μάλλον ξανά κάτι που σχετίζεται με την τοπική ιστορία.
Για το τέλος να σημειώσω ότι το 7ο Γυμνάσιο δεν είναι «πρωτάρης» στις βραβεύσεις. Έχει ξανακερδίσει πρώτο βραβείο και έχει δημιουργήσει εξαιρετικές ταινίες ήδη εδώ και αρκετά χρόνια.
Διαβάστε ενδεικτικά
-Η γειτονιά που άνθησε στο κάρβουνο - Σχ. έτος 2019-20, Το παρόν έχει παρελθόν... Το Περιστέρι στις γειτονιές του χθες - Σχ. έτος 2018-19,
-Την γλώσσα μού έδωσαν … λαλιές του τόπου μας - Σχ. έτος 2018-19
-Ίχνη μιας επετείου - Σχ. έτος 2018-19, «Ραζακί σταφύλι σε κίτρινα φύλλα» - Σχ. έτος 2016-17
-ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ - Σχ. έτος 2016-17.
Όποιος θέλει να παρακολουθήσει την ταινία, μπορεί να «κλικάρει» τα παρακάτω:
http://7gym-perist.att.sch.gr/
https://www.youtube.com/watch?v=PrCsOBiwqLE
