Εν αναμονή της κρίσιμης, νέας εκδίκασης της υπόθεσης διεκδικήσεων εκτάσεων γης στον αστικό ιστό των Δήμων Περιστερίου, Χαϊδαρίου και Πετρούπολης από το Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας, στο Εφετείο Αθηνών τον επερχόμενο Νοέμβριο του 2019, η West Athens Life παρουσιάζει την υπόθεση που τρέχει για πάνω από έναν αιώνα.

Η αφετηρία
Η νομική βάση, από πλευράς της Εκκλησίας, για το θέμα κυριότητας εκτάσεων γης 200 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα της Φθιώτιδας αποτελεί μια διαθήκη του έτους 1916, από την ιδιώτη Σοφία Ζωντανού-Κουτσολέλου. Όπως υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της από το 2016 η Μητρόπολη, η συγκεκριμένη γυναίκα υπήρξε ευεργετηθείσα από τη Θεοτόκο και κληροδότησε την περιουσία που κατείχε στη Μητρόπολη Λαμίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Α.Σ.Δ.Α. (Αναπτυξιακού Συνδέσμου Δυτικής Αθήνας) το περιβόητο κτήμα Βερδή, όπως έχει καταλήξει να ονομάζεται, ανήκε από τις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην Καλομοίρα Βερδή. Το κτήμα περνάει στην κατοχή του γιου της, Παναγιώτη, ο οποίος το πουλά σε κάποιον Αναστασόπουλο. Μετά από αυτόν, το κτήμα περνάει στην κυριότητα της οικογένειας Ζωντανού, μέχρι και το 1919, έτος θανάτου της προαναφερθείσας Σοφίας Ζωντανού-Κουτσολέλου.

Το παράδοξο της έκτασης
Ανά τα εκατό και βάλε χρόνια που έχουν περάσει από τη συγγραφή της διαθήκης και 90 από την πρώτη κίνηση διεκδίκησης από πλευρά της Μητρόπολης Λαμίας, η έκταση του κτήματος Πεύκα Βερδή έχει υπερπολλαπλασιαστεί. Μεταξύ άλλων, η κατάστασή του στις αρχές του αιώνα ήταν αυτή του «δημοσίου κτήματος», σε καταχώρηση στο κτηματολόγιο Εθνικών Δασών ως «Στεφάνι – Δαφνί – Χαϊδάρι». Δυστυχώς όμως κι εδώ η χαώδης γραφειοκρατία του ελληνικού δημοσίου δεν έχει βοηθήσει στο να βγουν στην επιφάνεια επιπλέον τεκμήρια για τη δημόσια ιδιοκτησία της έκτασης, που πιθανόν να παραμένουν σκονισμένα και ξεχασμένα στα αρχεία διάσπαρτων δημόσιων υπηρεσιών.
Επιστρέφοντας στα προηγούμενα, από τα 300 στρέμματα αρχικά και λίγο αργότερα 1.000 που διεκδίκησε η Εκκλησία, ο αριθμός ανέβηκε σταδιακά στα 3.500, έπειτα στα 5.000 και τέλος, μετά από πολλαπλούς επανυπολογισμούς, στον τεράστιο αριθμό των 7.500 στεμμάτων σύμφωνα με την απόφαση του Πρωτοδικείου!
Τα μισά από αυτά βρίσκονται στο Ποικίλο Όρος, περίπου 1.000 είναι εντός σχεδίου του Δήμου Πετρούπολης, άλλα 3.000 στο Δήμο Περιστερίου (κυρίως στην Κηπούπολη) και κάποια λίγα στο Δήμο Ιλίου.
Να σημειώσουμε ότι την περίοδο 1987–88, μετά από διαμόρφωση του Δήμου Περιστερίου σε έκταση μέσα στα εντός συζήτηση στρέμματα, του Θεάτρου Φοίνικα, ο Εισαγγελέας είχε πει κατηγορηματικά για την εν λόγω υπόθεση κυριότητας: ότι σε καμία περίπτωση το κτήμα Βερδή δεν υπερβαίνει τα 1.00 στρέμματα. Και να, που πάνω από 30 χρόνια μετά, έχουμε βρεθεί σε έναν αριθμό επτάμιση φορές μεγαλύτερο.

Η πρόσφατη δικαστική οδός
Από το πολυμελές πρωτοδικείο Αθηνών το 2017 πάρθηκε απόφαση που αναγνωρίζει τη Μητρόπολη Φθιώτιδας ως ιδιοκτήτη 7.500 στρεμμάτων γης στις προαναφερθείσες περιοχές, με τους δήμους να καταθέτουν έφεση, η οποία θα εκδικαστεί τον προσεχή Νοέμβριο του 2019.
Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε την εξής παραδοξότητα: αν και μέχρι το 1938 ο θεσμός της Εκκλησίας, και κατ’ επέκτασιν η Μητρόπολη Λαμίας αντιμετωπιζόταν στις νομικές υποθέσεις ως ιδιώτης, από τότε και έκτοτε ταυτίζεται με το ελληνικό δημόσιο ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Ως εκ τούτου, οι δύο νομικά «αντιμαχόμενοι» αποτελούν αμφότεροι δημόσιους φορείς με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Να που είμαστε, όμως, στο σημείο, που νοείται θεμιτή η επιδίωξη ενός φορέα του δημοσίου εναντίον ενός άλλου για αποκόμιση οικονομικών και άλλων πάσης φύσεως συμφερόντων για δασικούς και κοινόχρηστους χώρους.

Οι περιβαλλοντικοί νόμοι
Διάφοροι νόμοι έχουν περάσει, ή συζητηθεί από τη Βουλή των Ελλήνων, για το χαρακτηρισμό των εκτάσεων υπό συζήτηση ως Εθνικό Δρυμό, και ως εκ τούτου κάνοντας παράνομη τη διεκδίκησή τους από τον καθένα φορέα.
Ερωτήσεις στη βουλή από το 2008 για καταγραφή των εκτάσεων στο εθνικό κτηματολόγιο υπέρ του δημοσίου μέχρι το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας – Αττικής, στο οποίο υπάρχει διάταξη που χαρακτηρίζει το Ποικίλο – Αιγάλεω και τη Λίμνη Κουμουνδούρου στις παρυφές του Κόλπου της Ελευσίνας ως φυσικά πάρκα (νόμος 4277/2014 ΦΕΚ Α’ 156/2014). Το εν λόγω σχέδιο είχε ήδη θεωρηθεί και παρουσιαστεί από το 2011 με το όνομα «Ρυθμιστικό Σχεδίου Αθήνας / Αττικής 2021» με την υπογραφή του τότε Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής Γιώργου Παπακωνσταντίνου.
Η «πολιτική λύση», για την οποία πολλοί άνθρωποι στους Δήμους έχουν αναφέρει, αυτή τη στιγμή υφίσταται στην επίσπευση των διαδικασιών εκπόνησης Ειδικής Περιβαλλοντολογικής Μελέτης μέσω προεδρικού διατάγματος για την επικύρωση του προαναφερθέντος νομοσχεδίου.

Η στάση των Δήμων
Αναβρασμός επικρατεί ανά τα χρόνια και οι αιρετοί στους Δήμους Περιστερίου, Χαϊδαρίου και Πετρούπολης έχουν εκφράσει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι εναντιώνονται κάθετα με την απόκτηση των στρεμμάτων από τη Μητρόπολη Λαμίας και ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα για τη δικαίωση των δημοτών τους, που είναι και οι οποίοι «απολαμβάνουν» τις συγκεκριμένες εκτάσεις του Ποικίλου όρους και όχι μόνο.
Ο Δήμαρχος Περιστερίου κ. Ανδρέας Παχατουρίδης έχει δηλώσει στο Βήμα το 2016: «Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά η Εκκλησία σέρνει στα δικαστήρια τρεις δήμους, αλλά στην ουσία την κοινωνία αυτών των πόλεων, ζητώντας να πάρει περιουσίες πολιτών αλλά και δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, που είναι πλατείες και παιδικές χαρές. Σε αυτές έπαιζα παιδάκι, πιστεύοντας πως ανήκουν στον δήμο. Τώρα, έρχεται η Εκκλησία και λέει ότι οι μισές πλατείες της πόλης μου και οι μισές παιδικές χαρές τής ανήκουν. Δεν πράττει σωστά. Στενοχωριέμαι γιατί η Εκκλησία προσφεύγει σε τέτοιες μεθόδους για να αβγατίσει την περιουσία της. Δυστυχώς, ακολουθεί την τακτική σε όλη την Ελλάδα. Όλοι κρινόμαστε. Πάντως, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μου για μια άλλη Εκκλησία μού έλεγαν…».

Η σύγχρονη στάση της Εκκλησίας
Η Μητρόπολη σε ανακοίνωσή της το Σεπτέμβριο του 2016 τόνισε ότι «θα αξιοποιήσει την περιουσία που έχει στο Περιστέρι»., ενώ παράλληλα βάλθηκε κατά της πολιτικής ηγεσίας της εποχής, κάνοντας λόγο για «γνωστούς πολιτικούς» που «ζητούν να προκαταλάβουν την δικαιοσύνη».
Ο νομικός της εκπρόσωπος, κ. Παντελής Κοναξής, έχει δηλώσει στο παρελθόν πως από το 1996 και μετά δεν υπάρχει ούτε μία δικαστική απόφαση έως Άρειο Πάγο εις βάρος του ιερού ναού. «Αποφαίνονται – με χαρακτηριστική την απόφαση του Εφετείου Αθηνών (4451/2012) – ότι το Δημόσιο δεν έχει δικαιώματα επί των εκτάσεων», είπε στο Βήμα.

Αντί επιλόγου, να σημειωθεί το εξής: όποια και να είναι η δικαστική απόφαση τα χιλιάδες αυτά στρέμματα θα πρέπει, κατηγορηματικά μιλώντας, να παραμείνουν για τη φυσική απόλαυσή τους από τους εκάστοτε φυσιοδίφες πολίτες των όμορων, και όχι μόνο, δήμων.
Κάθε απόπειρα εκμετάλλευσής τους προς εργολαβικά-οικοδομικά, και κατ’ επέκτασιν, οικονομικά συμφέροντα, είτε σε περίπτωση κυριότητάς τους από το Ναό, είτε από τους Δήμους, θα ήταν ένα καταστροφικό σενάριο και μια μάκρως σοβαρή περιβαλλοντολογική καταστροφή, άκρως επιζήμια προς την εικόνα της Δυτικής Αθήνας, της οποίας ο χώρος πρασίνου του Ποικίλου είναι αναντικατάστατος.
Η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, σε συνάρτηση στη συγκεκριμένη περίπτωση με το σεβασμός ου φυσικού περιβάλλοντος, της χλωρίδας και της πανίδας, είναι το μόνο που μετράει, και ας μείνουμε, προς το παρόν, σε αυτό.