Της Γιούλης Ηλιοπούλου
Το πάρκο Τρίτση είναι το Hyde Park των δυτικών. Ή θα θέλαμε να είναι. Γιατί το προαναφερθέν μητροπολιτικό πάρκο του Λονδίνου είναι πιο όμορφο, πιο φροντισμένο, πιο ειδυλλιακό. Βέβαια, για να μην γινόμαστε άδικοι, πρέπει να παραδεχτούμε ότι το πάρκο Τρίτση είναι μια «όαση» για τις πυκνοκατοικημένες, γκρίζες πόλεις μας και φιλοξενεί χιλιάδες πολίτες που το προτιμούν για τη βόλτα τους, το ποδήλατό τους και την –μικρή έστω- επαφή με τη φύση (ειδικά τις ημέρες της καραντίνας το πάρκο γέμιζε με κόσμο καθημερινά και ακόμα περισσότερο τα σαββατοκύριακα). Κι εγώ το έχω επιλέξει πολλές φορές για βόλτα, για ποδήλατο, για πεζοπορία και μάλιστα τις πρώτες ημέρες του Φλεβάρη, που ο καιρός «μύριζε» άνοιξη, που η μέρα είναι σαφώς μεγαλύτερη και το κρύο λιγότερο, το πάρκο είναι μια άκρως αναζωογονητική εμπειρία. Το δημοσιογραφικό μάτι όμως δεν μπορεί να μην επισημάνει όσα βλέπει. Στο πάρκο είναι εμφανείς κάποιες προσπάθειες ανάπλασής του. Αλλά ακόμα η εικόνα σε κάποια σημεία του απογοητεύει τον επισκέπτη.
Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια η εγκατάλειψη έκανε τον χώρο απωθητικό και δεν το επέλεγαν πολλοί για τη βόλτα τους. Άλλωστε οι διαμάχες για τη διαχείρισή του, οι τσακωμοί των αρμόδιων φορέων και η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού δεν άφηναν περιθώρια ελπίδας.
Έχουμε κατά καιρούς φιλοξενήσει το θέμα του πάρκου με εκτενή ρεπορτάζ στη Life και έχουμε παρακολουθήσει από κοντά τη διαδρομή του στον χρόνο. Ας δούμε περιληπτικά τα πιο σημαντικά σημεία της διαδρομής αυτής.
Ξαναγράφω κομμάτι από το ρεπορτάζ του Αλέξανδρου Λαλάκου, στο Τεύχος 10: «Και για χρόνια το πάρκο διαχειριζόταν ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ), που εκπροσωπεί τους 7 δήμους της δυτικής Αθήνας, με αποτέλεσμα, ενώ γίνονταν φιλότιμες προσπάθειες διαχείρισης, να μην υπάρχουν επαρκή κονδύλια και σε συνδυασμό με τα γραφειοκρατικά εμπόδια, το πάρκο να παραμένει σε κακή κατάσταση, ενώ η Περιφέρεια βγάζει την ουρά της απ’ έξω. Πριν από 2 χρόνια λοιπόν το Υπουργείο Περιβάλλοντος, με Υπουργό τον Γεώργιο Σταθάκη, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών ανέθεσαν τη διαχείριση του πάρκου σε έναν υπό ίδρυση φορέα διαχείρισης (νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου) και με προσδοκώμενο σκοπό να αλλάξει τη μορφή του πάρκου, καταφέρνοντας να εξασφαλίσουν χρήματα για τη χρηματοδότησή του ( 900.000 ευρώ)». Ο Φορέας αυτός όμως ήταν πάντα παροπλισμένος, με αποτέλεσμα να δέχεται έντονη κριτική για την αναποτελεσματικότητά του. Ήδη ο κ. Σταθάκης με νόμο είχε φροντίσει να μην έχει το δικαίωμα να προσλαμβάνει το κατάλληλο προσωπικό για τη φροντίδα του πάρκου.
Να υπενθυμίσω εδώ ότι στην αρχή, μετά τη δημιουργία του, την ευθύνη του πάρκου είχε ο φορέας «Οργανισμός Αθήνας». Στη συνέχεια, το ανέλαβε ο Μητροπολιτικός Φορέας (Ελαιώνα, Κηφισού, Π. Τρίτση) και το 2014 πέρασε στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αττικής. Η κατάσταση τραγική: έλλειψη προσωπικού και πόρων, κατασκευαστικές αστοχίες στην κυκλοφορία του νερού και πολλά άλλα σημεία, απλήρωτοι εργαζόμενοι και πολλά χρέη.
Τελικά το πολύπαθο πάρκο πέρασε στα χέρια της Περιφέρειας Αττικής, αφού το Υπουργείο Περιβάλλοντος στοχεύει στη μεταφορά όλων των φορέων που διαχειρίζονται προστατευόμενες περιοχές στις Περιφέρειες.
Ο Περιφερειάρχης Αττικής κ. Πατούλης τότε εστίασε στην ανάγκη να δοθούν πόροι παράλληλα με τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων, προκειμένου να είναι εφικτός ο στόχος της λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης του Πάρκου και είχε δηλώσει: «Θα στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη διαδικασία αξιοποίησης του Πάρκου προκειμένου να γίνει ένα «κόσμημα» για την Αττική και τους πολίτες της. Η λύση της συνδιαχείρισης από την Περιφέρεια Αττικής και τους Δήμους Ιλίου και Αγ. Αναργύρων-Καματερού είναι η βέλτιστη για να αλλάξει πρόσωπο το Πάρκο Τρίτση, που τώρα παρουσιάζει μία εικόνα παρακμής. Θα προχωρήσουμε άμεσα σε παρεμβάσεις προκειμένου το Πάρκο να γίνει λειτουργικό, χώρος αναψυχής, αλλά και κέντρο εκπαίδευσης της περιβαλλοντικής συνείδησης των παιδιών μας, για τους κατοίκους των όμορων Δήμων αλλά και για τους πολίτες όλης της Αττικής, μέσα από συγκεκριμένα προγράμματα και ακολουθώντας ευρωπαϊκές πρακτικές». Αυτά τον Σεπτέμβριο του 2019.
Η οργή της Περιφέρειας
Λίγο καιρό πριν, τον Δεκέμβριο, η Πρώην Περιφερειάρχης Ρένα Δούρου άφησε αιχμές ότι το πάρκο έχει αφεθεί στην τύχη του από τη νέα διοίκηση. Η Περιφέρεια με πύρινη ανακοίνωσή της απάντησε χαρακτηριστικά: «Σε 15 μήνες έγιναν στο Πάρκο Τρίτση, περισσότερα από όσα έγιναν τα προηγούμενα 4 χρόνια» και επέρριψε ευθύνες στην πρώην περιφερειάρχη, γιατί δεν άσκησε πολιτικές πιέσεις ώστε να περάσει το πάρκο στην ευθύνη της Περιφέρειας, ώστε «να μην χαλάσει τη σχέση της με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».
«Όλα αυτά τα χρόνια ήταν απούσα από το Πάρκο Τρίτση. Σιωπούσε και απλά παρατηρούσε. Κι έρχεται σήμερα, 15 μήνες μετά , να κατηγορήσει τη Διοίκηση Πατούλη για όλα όσα δεν έκαναν η ίδια και η φιλική της κυβέρνηση για το Πάρκο. Μιλά στην ανακοίνωση της για 6 σοβαρά προβλήματα. Στον ηλεκτροφωτισμό του Πάρκου. Στη διασφάλιση επαρκούς ποσότητας νερού γιατί δεν επαρκεί η γεώτρηση από το πηγάδι Πρέση. Στην ανάγκη στεγανοποίησης όλων των λιμνών και την ανακύκλωση του νερού. Στην εγκατάσταση συστήματος πυρανίχνευσης και πυρασφάλειας. Στην πρόσληψη προσωπικού και την προμήθεια εξοπλισμού. Στη διάρκεια της θητείας της υπήρχαν ή δεν υπήρχαν τα προβλήματα αυτά; Προφανώς και υπήρχαν. Έκανε τίποτε ως Περιφερειάρχης; Προφανώς και δεν έκανε.»
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία είναι πως η Περιφέρεια διεκδίκησε και κέρδισε χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, ύψους 3.000.000 ευρώ, για να προχωρήσει σε έργα συντήρησης και παρεμβάσεις αναγκαίες για τη λειτουργική αναμόρφωσή του. Τμήμα των εργασιών που θα εκτελεστούν είναι η στεγανοποίηση της λίμνης Νο 5 και του καναλιού που διατρέχει το Πάρκο και το οποίο καταλήγει στην λίμνη Νο 6 καθώς και η αποκατάσταση της ανακυκλοφορίας του νερού από την λίμνη Νο 6 έως την λίμνη Νο 4. Επιπλέον προγραμματίζεται η βιοκλιματική ανάπλαση της κεντρικής διαδρομής του Πάρκου, περί τα 2χλμ, κατά μήκος της οποίας θα τοποθετηθούν νέα ιστοί φωτισμού και πολλά ακόμη.
Σήμερα, 1 έτος και κάτι μετά, αυτοψία
Οφείλω να ομολογήσω ότι η εικόνα του πάρκου έχει εμφανώς διαφοροποιηθεί. Η προφανής εγκατάλειψη δεν υπάρχει πια και στον χώρο είναι εμφανείς οι παρεμβάσεις. Δεν υπάρχει βέβαια η πολυδιαφημιζόμενη σαρωτική αλλαγή.
Όπως μπαίνεις από την είσοδο της Λεωφόρου Δημοκρατίας, οι δεξαμενές που συναντάς σε εκείνο το σημείο είναι κατά βάση άδειες και βρώμικες. Διαβάζω στην ανακοίνωση της Περιφέρειας: «Ο Φορέας Διαχείρισης, ενεργοποίησε όλες τις υφιστάμενες γεωτρήσεις, που επί της προηγούμενης διοίκησης ήταν ανενεργές, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι του 2019 να κινδυνεύει σοβαρά αυτός ο μοναδικός υγροβιότοπος της Αττικής, γεγονός που όχι μόνο δεν επαναλήφθηκε το καλοκαίρι του 2020, αλλά επιπλέον το Κανάλι που διατρέχει το Πάρκο, γέμισε νερό καθώς και οι υπόλοιπες λίμνες του Πάρκου».
Παρόλα αυτά, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες κάποια κανάλια παραμένουν άδεια. Περπατώντας μέσα στο πάρκο έχουν τοποθετηθεί λαμπτήρες στα πιο πολλά σημεία του, κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και αν πέσει το φως, μπορεί κανείς να συνεχίσει τη βόλτα του (δεν το επισκέφτηκα βράδυ για να διαπιστώσω τι ώρα κλείνουν καθώς και το επίπεδο «ασφάλειας» μιας βόλτας εκεί το βράδυ). Επίσης το μεγαλύτερο κομμάτι που περπάτησα ήταν φροντισμένο, τα δέντρα και τα χόρτα κλαδεμένα, χωρίς σκουπίδια, με πάγκους για πικ νικ και διαμορφωμένα δρομάκια για περπάτημα ή ποδήλατο. Όμως παρόλα αυτά πρέπει να επισημάνω την αργοπορία πραγμάτωσης των προγραμματικών «υποσχέσεων» του νέου φορέα διαχείρισης. Βέβαια θα μου πείτε στην Ελλάδα βρισκόμαστε και οι ρυθμοί του δημοσίου τομέα είναι επιδεικτικά αργοί. Θα μπορούσαν να έχουν τρέξει λίγο πιο γρήγορα ίσως και το πάρκο όντως να είχε γίνει το μητροπολιτικό πάρκο των ονείρων μας…. Να επισημάνω την ύπαρξη ενός πολύ ωραίου καφέ- μπαρ μέσα στον χώρο των πρώην βασιλικών στάβλων. Εάν δεν υπήρχε η απειλή του covid και τα περιοριστικά μέτρα, θα απολαμβάναμε στα τραπεζάκια του κήπου τον καφέ ή την μπύρα μας. Δύο ακόμα ανοιχτά καφέ υπάρχουν από την πλευρά που βρίσκεται η μεγάλη λίμνη με τις πάπιες και τις δεκάδες χελώνες. Εκεί συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος όγκος των επισκεπτών του πάρκου. Κατά μήκος της λίμνης, χαζεύοντας και ταΐζοντας την πολύ… λαίμαργη πανίδα της λίμνης (οι πάπιες στρέφονται συνεχώς με αξιοθαύμαστη ταχύτητα σε κάθε σημείο της όχθης που αντιλαμβάνονται κάτι βρώσιμο να πέφτει στο νερό). Οι υπόλοιποι, είτε πεζοπορώντας είτε με ποδήλατο διέρχονται ανάμεσα από τα δέντρα και τα χωμάτινα δρομάκια του.
Το άδειο κεντρικό σιντριβάνι
Το άδειο κανάλι όπως μπαίνει κανείς στο πάρκο από τη λεωφ. Χασιάς
Η άποψη του δημάρχου Ιλίου
Ο δήμαρχος Ιλίου είναι ένας από τους πιο θερμούς και δραστήριους υποστηρικτές του πάρκου. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πάρκου βρίσκεται στην περιοχή του Ιλίου. Θελήσαμε να μάθουμε τη δική του οπτική και επικοινωνήσαμε μαζί του.
«Κύριε Ζενέτο, η Διοίκηση Πατούλη ισχυρίζεται ότι στους 15 μήνες που έχει αναλάβει τη διαχείριση του πάρκου Τρίτση, έχει καταφέρει να λύσει πολλά από τα προβλήματα του πάρκου όπως την πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού, αποκατάσταση όλων των φωτιστικών ιστών με αποτέλεσμα να υπάρχει επαρκής φωτισμός, φύλαξη, επισκευή και ενεργοποίηση κεντρικού σιντριβανιού, πυρανίχνευση μέσω θερμικών καμερών κλπ. Ισχυρίζεται επίσης ότι το κανάλι που διατρέχει το πάρκο είναι επαρκώς υδροδοτημένο καθώς και ότι έχει αναλάβει από το Υπουργείο Περιβάλλοντος τη διαχείριση του πάρκου. Θα θέλαμε την άποψή σας, εάν είστε ικανοποιημένος με την έως τώρα συνεργασία σας με την Περιφέρεια; Εάν συμφωνείτε με τις παραπάνω διαβεβαιώσεις που εμείς με προσωπική παρουσία στο πάρκο δεν καταφέρνουμε να τις επιβεβαιώσουμε (π.χ. διαπιστώσαμε ότι το σιντριβάνι δεν λειτουργεί και το κανάλι δεν έχει παντού νερό).
Νίκος Ζενέτος: Έχουν γίνει κάποια βήματα βελτίωσης, θέλει ακόμα δουλειά
Με την αλλαγή της Διοίκησης του Πάρκου «Αντώνης Τρίτσης» και την μεταφορά της διαχείρισής του στον Β΄ βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον Οκτώβριο του 2019, έχουν δρομολογηθεί πολλά και σημαντικά έργα υποδομών, όπως:
• Η υδροδότηση του Πάρκου, με την παροχή 1000 κυβικών μέτρων νερού το 24ωρο, από το πηγάδι «Πρέση», που βρίσκεται στο Ίλιον. Πρόκειται για μια λύση που υλοποιήθηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, συμβάλλοντας στην επίλυση ενός από τα σημαντικότερα προβλήματα του Πάρκου. Η δυνατότητα υδροδότησης διαπιστώθηκε το φθινόπωρο του 2019, οι εργασίες του έργου έχουν πλέον ολοκληρωθεί και βρίσκεται σε λειτουργία.
• Η ενεργοποίηση των υφιστάμενων γεωτρήσεων, εντός του Πάρκου.
• Έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό η στελέχωση του φορέα με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό, ωστόσο χρειάζεται εργατοτεχνικό προσωπικό, καθώς και μηχανολογικός εξοπλισμός.
• Αποκαταστάθηκαν βλάβες των φωτιστικών ιστών, όμως απαιτείται επέκταση του φωτισμού σε ολόκληρο το Πάρκο.
• Με τη χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, ύψους 3.000.000€, καθώς και από το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Αττικής, ύψους 1.500.000€, δρομολογούνται πολλά και σημαντικά έργα στο Πάρκο, όπως η στεγανοποίηση της 5ης λίμνης, των καναλιών που διατρέχουν το Πάρκο και του συστήματος ανακυκλοφορίας, έργα συντήρησης κλπ.
Υπάρχει, λοιπόν, μια βελτίωση σε επίπεδο υποδομών, που μπορεί να μην γίνεται άμεσα αντιληπτή και η οποία θα μπορούσε να είχε μεγαλύτερη ταχύτητα, ωστόσο είμαστε βέβαιοι ότι σύντομα θα γίνει πιο εμφανής. Η προσπάθεια θα αποδώσει καρπούς και θα αποδειχθεί τελικά ότι, η διαχείριση από την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι πιο αποτελεσματική.
