Στα βόρεια της πόλης, στα όρια του δήμου Πετρούπολης, υπάρχει ένας χώρος που οραματίστηκε να γίνει μία μικρή Μαριναλέδα*, ένα παράδειγμα αυτοδιαχείρισης, μία απόδειξη ότι αν οι πολίτες θελήσουν να δραστηριοποιηθούν ως όντως «πολιτικά όντα» ακόμα και μέσα στις δύσκολες αστικές συνθήκες, μπορούν να καταφέρουν πράγματα αξιόλογα και να φτάσουν σε κατακτήσεις αξιοσημείωτες.
Είναι ο Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης, η αλλιώς ο Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος- Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης.
Κατασκευάστηκε το 2000, με «μεγαλεπήβολο» σχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ και χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κόστισε πολύ πάνω από 1.000.000€ !)
Στόχος ήταν να δημιουργήσουν έναν χώρο με σπάνια τροπικά φυτά, μεγαλωμένα σε ελεγχόμενες κλιματολογικές συνθήκες, με φυτώριο, στο οποίο οι δημότες της Πετρούπολης θα μπορούσαν να προμηθευτούν δωρεάν δενδρύλλια για να φυτέψουν οι ίδιοι όπου το επιθυμούσαν. Γι’ αυτό δημιούργησαν ένα γυάλινο κτίριο, όπου θα στεγάζονταν αυτά τα φυτά και ένα άλλο βοηθητικό κτίριο (βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το γυάλινο), όπου θα τοποθετούνταν τα μηχανήματα κλπ. Δημιουργήθηκε δηλαδή ένα τεράστιο θερμοκήπιο.
Λόγω του λάθος σχεδιασμού, που έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, τα έξοδα συντήρησης του ήταν τεράστια και ασύμφορα. Τελικά ο βοτανικός κήπος, ενώ υποτίθεται ότι θα ήταν επισκέψιμος από σχολεία, θα αποτελούσε χώρο πολιτισμού και δημιουργίας, δεν τα κατάφερε και εν τέλει δεν λειτούργησε ποτέ.
Για κάποια μόνο χρόνια λειτουργούσε εκεί το θεατρικό και το παιδικό εργαστήρι του δήμου Πετρούπολης. Μετά όμως η εικόνα που συναντούσε κανείς ήταν ερήμωσης και επικινδυνότητας. Ιδιαίτερα το γυάλινο θερμοκήπιο ήταν σε επικίνδυνη κατάσταση και τελικά ο χώρος έγινε εστία μολύνσεων, στέκι ναρκωτικών και χωματερή.
Κατάληψη μετά την εγκατάλειψη
Το 2009 η Αντιεξουσιαστικη Κίνηση κατέλαβε τον χώρο του Βοτανικού Κήπου, σε μία διαφορετική κατάληψη, σε μία προσπάθεια αναδημιουργίας του και επαναφοράς της λειτουργικότητάς του και μία ένδειξη ότι οι πολίτες αντιδρούν όταν θέλουν και ενεργούν, όταν οι πολιτεία αμελεί ή κωφεύει. Σε αυτή συμμετείχαν και άλλοι ενεργοί πολίτες από διαφορετικούς χώρους.
Άρχισαν να γίνονται ανοιχτές δημοκρατικές συνελεύσεις, στο πλαίσιο της αυτοοργάνωσης και της αυτοδιαχείρισης και γρήγορα οι κάτοικοι ανταποκρίθηκαν, πλαισίωσαν τον χώρο και συμμετείχαν ενεργά στις δραστηριότητές του.
Τα πρώτα που λειτούργησαν στο χώρο ήταν η Θεατρική ομάδα, παιδικό εργαστήρι και η ομάδα του «Γυάλινου» που ασχολήθηκε με την αστική καλλιέργεια ντόπιων παραδοσιακών ποικιλιών και δημιούργησε επιπλέον μία τράπεζα σπόρων, ως απάντηση στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την εμπορευματοποίηση της διατροφής.
Έγινε αρχιτεκτονική παρέμβαση για να αποκατασταθούν οι χώροι και να γίνουν και πάλι βιώσιμοι και μέσα στα χρόνια της παρουσίας των συγκεκριμένων συλλογικοτήτων εκεί πραγματοποιήθηκαν αμέτρητες εκδηλώσεις (οι οποίες αποφασίζονταν στις ανοιχτές συνελεύσεις, όπως Μαθήματα οικιακής οικονομίας για πώς θα είμαστε αυτάρκεις, Κύκλοι αυτομόρφωσης, σεμινάρια, θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις, μαθήματα ξένων γλωσσών και πολλά άλλα. Παράλληλα λειτουργούσε μέσα στον χώρο καφέ, βιβλιοθήκη και παντοπωλείο με προϊόντα απευθείας από παραγωγούς.
Σήμερα όμως
Επισκέφτηκα τον Βοτανικό Κήπο μαζί με τον φωτογράφο της life Athens και απογοητεύτηκα. Ο χώρος, όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες, είναι εγκαταλελειμμένος, το γυάλινο συνεχίζει να είναι επικίνδυνο, με παράθυρα σπασμένα, τζάμια να κρέμονται και πολλά σκουπίδια. Βέβαια, είδαμε αφίσες για μαθήματα από τη Θεατρική ομάδα «Theatre de Votanique», κάθε Τρίτη στις 8.30μ.μ., κάτι που σημαίνει ότι η δραστηριοποίηση από την ομάδα που έχει αναλάβει τη διαχείριση του χώρου δεν έχει σταματήσει εντελώς. Ελπίζοντας να κάνω λάθος και να γίνονται περισσότερες δραστηριότητες, όπως στο παρελθόν, επικοινώνησα με το site, για περαιτέρω πληροφορίες και παρουσίασή τους, αλλά δεν πήρα απάντηση.
Τι μέλει γενέσθαι
Πληροφορήθηκα ότι η δημοτική αρχή ενδιαφέρεται να αλλάξει τη χρήση του Βοτανικού και να φτιάξει εκεί νέο δημαρχείο. Αναρωτιέμαι με ποιον τρόπο. Οι εγκαταστάσεις που υπάρχουν δεν μοιάζουν κατάλληλες, άρα θα γκρεμιστούν και θα χτιστεί νέο κτίριο. Μια τσιμεντοποίηση του χώρου εις βάρος του πρασίνου. Γιατί ο δήμος να μην αναπλάσει τον χώρο, σεβόμενος το πράσινο, να του δώσει νέα όψη και σε συνεργασία με τις συλλογικότητες να τον μετατρέψει σε χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων, σε κοινωνικό χώρο για όλους τους πολίτες της Πετρούπολης. Άλλωστε δίπλα υπάρχει παιδική χαρά και πάρκο. Δεν έχουμε ανάγκη από ένα ακόμα τσιμεντένιο κτίριο, αλλά από χώρους ανοιχτούς, χώρους πρασίνου, χώρους ελεύθερης έκφρασης. Και όταν αυτοί υπάρχουν, καλό είναι να τους αξιοποιούμε με τον πιο επωφελή τρόπο.
*Μαριναλέδα: χωριό της Ανδαλουσίας στη νότια Ισπανία με 3.000 περίπου κατοίκους, ένα σοσιαλιστικό «πείραμα» στην καρδιά της Ανδαλουσίας. Ο δήμαρχος της πόλης, Χουάν Μανουέλ Σάντσεζ Γκορντίγιο με την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας, δημιούργησε ένα ιδιαίτερο πολιτικό-οικονομικό «πείραμα», στο οποίο η ανεργία είναι μηδενική, όλοι οι κάτοικοι είναι απασχολούμενοι στον Αγροτικό τοπικό Συνεταιρισμό που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους αγρότες ύστερα από χρόνια κατάληψη της γης, παράγουν και καλλιεργούν. Ανεξάρτητα με την θέση που έχει ο κάθε εργαζόμενος ο μισθός είναι 47 ευρώ την ημέρα, κάτι που ανάγεται σε 1.128 ευρώ τον μήνα! Πολλοί από τους εργαζόμενους καλλιεργούν και τα δικά τους αγροτεμάχια, ενώ η οικονομική ζωή συμπληρώνεται από καταστήματα, παροχή βασικών υπηρεσιών και αθλητικών δραστηριοτήτων. Πρακτικά, όλοι οι κάτοικοι κερδίζουν το ίδιο με τους εργάτες του συνεταιρισμού. Επίσης, το ενοίκιο για ένα σπίτι 90τ.μ. στην Μαριναλέδα κοστίζει 15 ευρώ το μήνα. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο καθένας πρέπει να συμβάλει στην κατασκευή του σπιτιού του. (πηγή TVXS)
