Του Αλέξανδρου Λαλάκου
Το πάρκο Τρίτση είναι ένας πνεύμονας πρασίνου για τα δυτικά. Μια «όαση» για τις πυκνοκατοικημένες, γκρίζες πόλεις και φιλοξενεί χιλιάδες πολίτες που το προτιμούν για τη βόλτα τους, το ποδήλατό τους και την απαραίτητη επαφή με τη φύση.
Πριν λίγα χρόνια η εγκατάλειψη έκανε τον χώρο απωθητικό. Άδειες λίμνες, σκουπίδια, ξερά δέντρα. Άλλωστε οι διαμάχες για τη διαχείρισή του, οι τσακωμοί των αρμόδιων φορέων και η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού δεν άφηναν περιθώρια ελπίδας.
Έχουμε κατά καιρούς φιλοξενήσει το θέμα του πάρκου με εκτενή ρεπορτάζ στη Life και έχουμε παρακολουθήσει από κοντά τη διαδρομή του στον χρόνο. Ας δούμε περιληπτικά τα πιο σημαντικά σημεία της διαδρομής αυτής.
Στο Τεύχος 10 της LIFE γράφαμε: «Και για χρόνια το πάρκο διαχειριζόταν ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ), που εκπροσωπεί τους 7 δήμους της δυτικής Αθήνας, με αποτέλεσμα, ενώ γίνονταν φιλότιμες προσπάθειες διαχείρισης, να μην υπάρχουν επαρκή κονδύλια και σε συνδυασμό με τα γραφειοκρατικά εμπόδια, το πάρκο να παραμένει σε κακή κατάσταση, ενώ η Περιφέρεια βγάζει την ουρά της απ’ έξω. Πριν από 2 χρόνια λοιπόν το Υπουργείο Περιβάλλοντος, με Υπουργό τον Γεώργιο Σταθάκη, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών ανέθεσαν τη διαχείριση του πάρκου σε έναν υπό ίδρυση φορέα διαχείρισης (νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου) και με προσδοκώμενο σκοπό να αλλάξει τη μορφή του πάρκου, καταφέρνοντας να εξασφαλίσουν χρήματα για τη χρηματοδότησή του ( 900.000 ευρώ)». Ο Φορέας αυτός όμως ήταν πάντα παροπλισμένος, με αποτέλεσμα να δέχεται έντονη κριτική για την αναποτελεσματικότητά του. Ήδη ο κ. Σταθάκης με νόμο είχε φροντίσει να μην έχει το δικαίωμα να προσλαμβάνει το κατάλληλο προσωπικό για τη φροντίδα του πάρκου.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι στην αρχή, μετά τη δημιουργία του, την ευθύνη του πάρκου είχε ο φορέας «Οργανισμός Αθήνας». Στη συνέχεια, το ανέλαβε ο Μητροπολιτικός Φορέας (Ελαιώνα, Κηφισού, Π. Τρίτση) και το 2014 πέρασε στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αττικής. Η κατάσταση τραγική: έλλειψη προσωπικού και πόρων, κατασκευαστικές αστοχίες στην κυκλοφορία του νερού και πολλά άλλα σημεία, απλήρωτοι εργαζόμενοι και πολλά χρέη.
Τελικά το πολύπαθο πάρκο πέρασε στα χέρια της Περιφέρειας Αττικής, αφού το Υπουργείο Περιβάλλοντος στοχεύει στη μεταφορά όλων των φορέων που διαχειρίζονται προστατευόμενες περιοχές στις Περιφέρειες.
Ο Περιφερειάρχης Αττικής κ. Πατούλης τότε εστίασε στην ανάγκη να δοθούν πόροι παράλληλα με τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων, προκειμένου να είναι εφικτός ο στόχος της λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης του Πάρκου και είχε δηλώσει: «Θα στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη διαδικασία αξιοποίησης του Πάρκου προκειμένου να γίνει ένα «κόσμημα» για την Αττική και τους πολίτες της. Η λύση της συνδιαχείρισης από την Περιφέρεια Αττικής και τους Δήμους Ιλίου και Αγ. Αναργύρων-Καματερού είναι η βέλτιστη για να αλλάξει πρόσωπο το Πάρκο Τρίτση, που τώρα παρουσιάζει μία εικόνα παρακμής. Θα προχωρήσουμε άμεσα σε παρεμβάσεις προκειμένου το Πάρκο να γίνει λειτουργικό, χώρος αναψυχής, αλλά και κέντρο εκπαίδευσης της περιβαλλοντικής συνείδησης των παιδιών μας, για τους κατοίκους των όμορων Δήμων αλλά και για τους πολίτες όλης της Αττικής, μέσα από συγκεκριμένα προγράμματα και ακολουθώντας ευρωπαϊκές πρακτικές». Αυτά τον Σεπτέμβριο του 2019.
Η Πρώην Περιφερειάρχης Ρένα Δούρου άφησε αιχμές ότι το πάρκο έχει αφεθεί στην τύχη του από τη νέα διοίκηση. Η Περιφέρεια με πύρινη ανακοίνωσή της απάντησε χαρακτηριστικά: «Σε 15 μήνες έγιναν στο Πάρκο Τρίτση, περισσότερα από όσα έγιναν τα προηγούμενα 4 χρόνια» και επέρριψε ευθύνες στην πρώην περιφερειάρχη, γιατί δεν άσκησε πολιτικές πιέσεις ώστε να περάσει το πάρκο στην ευθύνη της Περιφέρειας, ώστε «να μην χαλάσει τη σχέση της με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».
«Όλα αυτά τα χρόνια ήταν απούσα από το Πάρκο Τρίτση. Σιωπούσε και απλά παρατηρούσε. Κι έρχεται σήμερα, 15 μήνες μετά , να κατηγορήσει τη Διοίκηση Πατούλη για όλα όσα δεν έκαναν η ίδια και η φιλική της κυβέρνηση για το Πάρκο. Μιλά στην ανακοίνωση της για 6 σοβαρά προβλήματα. Στον ηλεκτροφωτισμό του Πάρκου. Στη διασφάλιση επαρκούς ποσότητας νερού γιατί δεν επαρκεί η γεώτρηση από το πηγάδι Πρέση. Στην ανάγκη στεγανοποίησης όλων των λιμνών και την ανακύκλωση του νερού. Στην εγκατάσταση συστήματος πυρανίχνευσης και πυρασφάλειας. Στην πρόσληψη προσωπικού και την προμήθεια εξοπλισμού. Στη διάρκεια της θητείας της υπήρχαν ή δεν υπήρχαν τα προβλήματα αυτά; Προφανώς και υπήρχαν. Έκανε τίποτε ως Περιφερειάρχης; Προφανώς και δεν έκανε.»
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία είναι πως η Περιφέρεια διεκδίκησε και κέρδισε χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, ύψους 3.000.000 ευρώ, για να προχωρήσει σε έργα συντήρησης και παρεμβάσεις αναγκαίες για τη λειτουργική αναμόρφωσή του. Επιπλέον έχει δρομολογηθεί η βιοκλιματική ανάπλαση της κεντρικής διαδρομής του Πάρκου, περί τα 2χλμ, κατά μήκος της οποίας τοποθετήθηκαν νέα ιστοί φωτισμού και πολλά ακόμη.
Σήμερα η αυτοψία
Σήμερα η εικόνα του πάρκου έχει διαφοροποιηθεί. Η προφανής εγκατάλειψη δεν υπάρχει πια και στον χώρο είναι εμφανείς οι παρεμβάσεις. Βέβαια υπάρχουν πολλά ακόμη να γίνουν.
Περπατώντας μέσα στο πάρκο έχουν τοποθετηθεί λαμπτήρες στα πιο πολλά σημεία του, κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και αν πέσει το φως, μπορεί κανείς να συνεχίσει τη βόλτα του Επίσης το μεγαλύτερο κομμάτι είναι πλέον φροντισμένο, τα δέντρα και τα χόρτα κλαδεμένα, χωρίς σκουπίδια, με πάγκους για πικ νικ και διαμορφωμένα δρομάκια για περπάτημα ή ποδήλατο. Να επισημάνουμε επίσης την ύπαρξη ενός πολύ ωραίου καφέ- μπαρ μέσα στον χώρο των πρώην βασιλικών στάβλων. Δύο ακόμα ανοιχτά καφέ υπάρχουν από την πλευρά που βρίσκεται η μεγάλη λίμνη με τις πάπιες και τις δεκάδες χελώνες. Εκεί συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος όγκος των επισκεπτών του πάρκου. Οι υπόλοιποι, είτε πεζοπορώντας είτε με ποδήλατο διέρχονται ανάμεσα από τα δέντρα και τα χωμάτινα δρομάκια του.
Όπως διαβάζουμε και στην ανακοίνωση του Φορέα Διαχείρισης: «έμφαση δόθηκε σε επιρροές από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες τάσεις αειφορικού σχεδιασμού, λειτουργικής αναβάθμισης, άθλησης και αναψυχής που ταιριάζουν και μπορούν να ενισχύσουν τον περιβαλλοντικό – δασικό χαρακτήρα του πάρκου, αλλά ταυτόχρονα να επιλύσουν λειτουργικά προβλήματα ( όπως π.χ. το ανεκμετάλλευτο τρενάκι και τα υφιστάμενα ερειπωμένα κτίρια), ζητήματα ασφάλειας με κινητά παρατηρητήρια αλλά και βιωσιμότητας και εκπαίδευση στην οικολογία με τα εναέρια δεντρόσπιτα διακριτικής παρατήρησης, ζητήματα ασυνέχειας και σύνδεσης με την πόλη κ.α.»
Στο Πάρκο πραγματοποιούνται πλέον ποικίλες εκδηλώσεις (χαρακτηριστικό το φεστιβάλ της ΚΝΕ που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου), με πολύ μεγάλη συμμετοχή, δείχνοντας ότι ο κόσμος των δυτικών έχει ανάγκη έναν τέτοιο χώρο και συνεπώς οφείλουν όλοι οι υπεύθυνοι να τον διατηρούν και να τον βελτιώνουν συνεχώς.
Βιοκλιματική ανάπλαση
Με τη βιοκλιματική ανάπλαση «έξυπνης» διαδρομής συνεχίζεται σήμερα η ευρύτερη αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση του Μητροπολιτικού Πάρκου.
Η κεντρική ιδέα για την ανάπλαση της κύριας διαδρομής του Πάρκου, μήκους περίπου 2χλμ, ακολουθεί τις αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού και την προσβασιμότητα των εμποδιζόμενων ατόμων, όπου ο επισκέπτης στην «έξυπνη» αυτή διαδρομή, θα συναντά σημεία αναφοράς που θα τον ενημερώνουν με «έξυπνο» και σύγχρονο τρόπο για την ιστορία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον του Πάρκου.
Όλες οι παρεμβάσεις που προτείνονται είναι ήπιες, ενώ και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν θα είναι φυσικά και φιλικά προς το περιβάλλον.
Παράλληλα, η διαμόρφωση με νέες φυτεύσεις θα αναδείξει ακόμα περισσότερο τη βλάστηση του χώρου, με διάσπαρτους θάμνους και φυτά, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση του απαραίτητου αρδευτικού συστήματος ποτίσματος.
Τέλος, το στοιχείο του νερού, που είναι τόσο έντονο στο Πάρκο Τρίτση, αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο και γίνεται πιο προσιτό στον επισκέπτη με την αντικατάσταση του κεντρικού σιντριβανιού από επιδαπέδιους πίδακες.
Σημειώνεται, ότι το συγκεκριμένο έργο αποτελεί τμήμα του ευρύτερου έργου «Περιβαλλοντική, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση του Μητροπολιτικού Πάρκου “Αντώνης Τρίτσης”», το οποίο χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας Καινοτόμες δράσεις – Έξυπνες πόλεις του χρηματοδοτικού προγράμματος «Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες δράσεις 2020» με συνολικό προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ.
Σχετικά με το νερό στις λίμνες του πάρκου, ήδη έχουν γίνει εργασίες οι οποίες εξασφάλισαν τη σωστή λειτουργία των λιμνών και του συστήματος ανακύκλωσης των υδάτων σε όλο το σύμπλεγμα του των λιμνών, με την ενεργοποίηση του αγωγού υδροδότησης ημερήσιας δυναμικότητας 1000 κυβικών μέτρων νερού.
