Τα έθιμα της Πρωτομαγιάς και πώς εμπνεύστηκε τον «Επιτάφιο» ο Γιάννης Ρίτσος

Την Πρωτομαγιά του 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας το 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας . Τότε τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες σε όλη την Αμερική.

Τον Μάιο του 1936 οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, μετά την απόρριψη των αιτημάτων τους, κατέλαβαν ένα εργοστάσιο ενώ  η διαμαρτυρία συνεχίστηκε με την συμπαράσταση και άλλων καπνεργατών από άλλα εργοστάσια.

Εναντίον τους κινήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός, ενώ κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων έχασαν τη ζωή τους 8 εργάτες από τους πυροβολισμούς χωροφυλάκων.

 Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες.

Από τις δολοφονίες των εργατών εμπνεύστηκε ο Ρίτσος για να γράψει τον «Επιτάφιο».

 «Μέρα Μαγιοῦ μοῦ μίσεψες, μέρα Μαγιοῦ σὲ χάνω,

ἄνοιξη, γιέ, ποὺ ἀγάπαγες κι ἀνέβαινες ἀπάνω»

«Πῶς θὰ γυρίσω μοναχή στὸ ἐμραδιακό καλύβι;

Ἔπεσε ἡ νύχτα στὴν αὐγή καὶ τὸ στρατί μοῦ κρύβει»

«Κανείς μὴ γγίξει ἀπάνω του, παιδί μου εἶναι δικό μου.

Σιωπή∙ σιωπή∙ κουράστηκε, κοιμᾶται τὸ μωρό μου.»

«Ποιός μοῦ τὸ πῆρε; Ποιός μπορεῖ νὰ μοῦ τὸ πάρει ἐμένα;

Ἄσπρισαν τὰ χειλάκια του, τὰ μάτια του κλεισμένα.»

«Ποῦ πέταξε τ' ἀγόρι μου; ποῦ πῆγε; ποῦ μ' ἀφήνει;

Χωρίς πουλάκι τὸ κλουβί, χωρίς νεράκι ἡ κρήνη.»

«Δέν ἔμενες, καρδοῦλα μου, στ' ἄσπρο μικρούλι σπίτι,

νὰ σ' ἔχω σάν ἀφέντη μου, νὰ σ' ἔχω σάν σπουργίτι.»

 

Πρωτομαγιά – έθιμα

Την Πρωτομαγιά γιορτάζουμε την Άνοιξη, μια αρχαία εορτή, την οποία τιμούμε και σήμερα φτιάχνοντας στεφάνια.

H γιορτή των λουλουδιών και της Άνοιξης, η αρχαία Πρωτομαγιά, η οποία πήρε σιγά-σιγά κι επίσημη μορφή.

Η Πρωτομαγιά έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, οι προγονοί μας γιορτάζανε τη γονιμότητα των αγρών, την καρποφορία της γης, την άνθιση της φύσης,  τον ερχομό του καλοκαιριού

Στην Ελλάδα το πιο διαδεδομένο έθιμο είναι η δημιουργία του πρωτομαγιάτικου στεφανιού από λουλούδια . Ολα τα σπίτια, έκτος από εκείνα που έχουν πένθος, φτιάχνουν στεφάνι για προστασία, υγεία, ευτυχία, αγάπη, για το μάτιασμα, με τα αντίστοιχα   λουλούδια της περιοχής

Το κρεμούσαν στην πόρτα ή το μπαλκόνι όπου και το κρατούσαν μέχρι τις 23 Ιουνίου, παραμονή του Αη Γιάννη του Κλήδονα, οπότε και το καίγανε.

 Ανάβανε φωτιές σε δρόμους και πλατείες και πηδούσαν πάνω από τη φωτιά τρεις φορές, τρέχοντας.

Στη Σέριφο, ήδη από το βράδυ της πρωτομαγιάς, κρεμούν στην πόρτα του σπιτιού τους ένα στεφάνι από λουλούδια, προσθέτοντας όμως και τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.

Στην Κέρκυρα, ένα νησί που φημίζεται ότι κρατά  τις παραδόσεις , το Μαγιόξυλο έχει την τιμητική του.

Οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά.