Της Ελισάβετ Σταματίου

Όταν καλείσαι να ασχοληθείς με ένα τόσο σημαντικό θέμα και όταν έχεις συζητήσει με άτομα συνειδητοποιημένα και καταρτισμένα, κάθε απόπειρα καταγραφής και ανάλυσης φαίνεται λίγη και αδέξια και ελλοχεύει ο φόβος της επιδερμικής και ανεπαρκούς παρουσίασης. Μ’ αυτές τις επιφυλάξεις ξεκινώντας το θέμα της αντιμετώπισης της γυναίκας και της θέσης της στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινωνία, αγγίζοντας το ευαίσθητο σημείο της βίας και της κακοποίησης, ήρθα αντιμέτωπη με πλήθος ερωτημάτων σχετικών με τα κοινωνικά στερεότυπα, τα οικογενειακά πρότυπα, τη συχνά διαταραγμένη ανθρώπινη φύση, τις δυνάμεις αντίστασης και τις δομές υποστήριξης. Η κ. Αναστασία Τριανταφυλλοπούλου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής, Παιδείας, Πολιτισμού και Νέας Γενιάς, έδωσε δομή στη σκέψη μου, τονίζοντας αρχικά ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό αλλά αντιμετωπίσιμο. Μία αρχιτεκτονική που αφετηρία έχει την Ευρωπαϊκή Ένωση και επεκτείνεται σε εθνικό επίπεδο, για να φτάσει στις δημοτικές αρχές και τους εμπλεκόμενους φορείς, πραγματοποιεί ένα σημαντικό έργο καθώς γίνεται διαχείριση σε δημοτικό επίπεδο καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας, παραμέλησης και κακοποίησης ανηλίκων που καλούνται να αξιολογήσουν οι αρμόδιοι κοινωνικοί λειτουργοί και εξατομικευμένοι επιστήμονες να καταθέσουν τις προτάσεις τους στον εισαγγελέα. Ο δήμος Περιστερίου έχει χαράξει μια συντεταγμένη πορεία με εξουσιοδότηση, ασφαλή δόμηση και εστιασμένη εκπαίδευση, ώστε να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και να λαμβάνονται κάθε φορά στοχευμένες αποφάσεις για την πληρέστερη παροχή βοήθειας στις γυναίκες που υφίστανται βία και βρίσκουν το θάρρος να αποτανθούν στους αρμόδιους φορείς.

Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν οι εξής υπηρεσίες:

Η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας, απαρτιζόμενη από Σωματεία και φορείς.

Το Συμβουλευτικό Κέντρο γυναικών, με τη συμμετοχή κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων, νομικών και κοινωνιολόγων, όπου λαμβάνουν χώρα ατομικές και συλλογικές προσεγγίσεις.

Η Δ/νση Κοινωνικής Πολιτικής, Παιδείας, Πολιτισμού και Νέας Γενιάς, που αναλαμβάνει την προστασία παιδιών και γυναικών από έμφυλη βία.

Το γνωμοδοτικό όργανο Δημοτική Επιτροπή Παιδείας, που είναι αρμόδιο για θέματα και πολιτικές ισότητας και απαρτίζεται από φορείς και σωματεία.

Όπως γίνεται κατανοητό υπάρχει ένα δίκτυο ενημέρωσης και προστασίας για τη γυναίκα που απειλείται, φοβάται, διστάζει, αλλά τελικά αποφασίζει. Αν και ο όρος γυναικοκτονία έχει γίνει ιδιαίτερα «δημοφιλής» τις τελευταίες ημέρες, προέρχεται από τις κοινωνικές επιστήμες και τις τελευταίες δεκαετίες έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος σε θεσμικό και νομοθετικό επίπεδο, τόσο σε διεθνείς οργανισμούς όσο και στην Ε.Ε. και την Κοινωνία των πολιτών. Είναι τραγικό ότι σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και το έγκλημα 137 γυναίκες σε όλο τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από ένα μέλος της οικογένειάς τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η γυναικοκτονία ορίζεται ως «φόνος εκ προμελέτης μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα, αναγνωρίζοντας την ως την ακραία κατάληξη του συνεχούς της βίας κατά των γυναικών».

Στις 26 Νοεμβρίου του 2012 με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών υπογράφηκε στη Βιέννη η Διακήρυξη για τη γυναικοκτονία, γνωστή ως Διακήρυξη της Βιέννης. Στη διακήρυξη αναγνωρίζεται η αύξηση των γυναικοκτονιών σε παγκόσμια κλίμακα καθώς και η ατιμωρησία των δολοφόνων, γεγονός που επιτείνει την υποταγή και την αδυναμία των γυναικών διακινώντας το μήνυμα ότι η βία κατά των γυναικών είναι αποδεκτή και αναπόφευκτη. Το δίκτυο δομών σε εθνικό επίπεδο για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών περιλαμβάνει: την 24ωρη  τηλεφωνική γραμμή Βοήθεια SOS 15900 που είναι πανελλαδική και λειτουργεί 365 ημέρες σε 24ωρη βάση δωρεάν, προσφέροντας συμβουλευτικές υπηρεσίες τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (sos15900@isotita.gr), 43 συμβουλευτικά κέντρα που παρέχουν ενημέρωση και πληροφόρηση, κοινωνική, ψυχολογική, νομική και εργασιακή στήριξη, παραπομπή ή συνοδεία όποτε αυτό απαιτείται των γυναικών σε ξενώνες, αρχές, νοσοκομεία κλπ, 19 ξενώνες φιλοξενίας που παρέχουν ασφαλή διαμονή και σίτιση σε γυναίκες θύματα έμφυλης βίας και τα παιδιά τους. Η παροχή των υπηρεσιών στις δομές του δικτύου στηρίζεται στην αρχή της αυτόβουλης συγκατάθεσης του θύματος, στην αρχή της εμπιστευτικότητας και ειδικά για τους ξενώνες στο απόρρητο της διεύθυνσης που στόχο έχουν την ενδυνάμωση των γυναικών- θυμάτων βίας και την επανάκτηση της αυτοεκτίμησής τους.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν έναυσμα προβληματισμού αλλά και πηγή αισιοδοξίας για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Κάθε γυναίκα πρέπει να νιώσει ότι δεν είναι μόνη και ότι μπορεί να βρει στήριξη αν αποφασίσει να δώσει ένα τέλος στην κακοποίηση που υφίσταται.

Ολοκληρώνοντας τη συγκεκριμένη παρουσίαση γνωρίζω ότι πολλές πτυχές δεν καλύφθηκαν και πολλά ερωτηματικά έμειναν αναπάντητα. Αλλά ως γυναίκα νιώθω ικανοποίηση που τώρα πλέον έχει δοθεί τεράστια έκταση στο θέμα και η κοινωνία είναι ευαισθητοποιημένη και έτοιμη να προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές.

Σημείο Αναγνωρίσεως

Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα,

ἐγώ σέ πρσφωνῶ γυναίκα κατευθείαν.

Στολίζεις κάποιο πάρκο1.

Ἀπό μακριά ἐξαπατᾶς.

Θαρρεῖ κανείς πώς ἔχεις ἐλαφρά ἀνακαθήσει

νά θυμηθεῖς ἕνα ὡραῖο ὄνειρο πού εἶδες,

πώς παίρνεις φόρα νά τό ζήσεις.

Ἀπό κοντά ξεκαθαρίζει τό ὄνειρο:

δεμένα εἶναι πισθάγκωνα τά χέρια σου

μ' ἕνα σκοινί μαρμάρινο

κι ἡ στάση σου εἶναι ἡ θέλησή σου

κάτι νά σέ βοηθήσει νά ξεφύγεις

τήν ἀγωνία τοῦ αἰχμάλωτου.

Ἔτσι σέ παραγγείλανε στό γλύπτη:

αἰχμάλωτη.

Δέν μπορεῖς

οὔτε μιά βροχή νά ζυγίσεις στό χέρι σου,

οὔτε μιά ἐλαφριά μαργαρίτα.

Δεμένα εἶναι τά χέρια σου.

Καί δέν εἶν' τό μάρμαρο μόνο ὁ Ἄργος.2

Ἄν κάτι πήγαινε ν' ἀλλάξει

στήν πορεία τῶν μαρμάρων,

ἄν ἄρχιζαν τ' ἀγάλματα ἀγῶνες

γιά ἐλευθερίες καί ἰσότητες,

ὅπως οἱ δοῦλοι,

οἱ νεκροί

καί τό αἴσθημά μας,

ἐσύ θά πορευόσουνα

μές στήν κοσμογονία τῶν μαρμάρων

μέ δεμένα πάλι τά χέρια, αἰχμάλωτη.

Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα,

ἐγώ σέ λέω γυναίκα ἀμέσως.

Ὄχι γιατί γυναίκα σέ παρέδωσε

στό μάρμαρο ὁ γλύπτης

κι ὑπόσχονται οἱ γοφοί σου

εὐγονία3 ἀγαλμάτων,

καλή σοδειά ἀκινησίας.

Γιά τά δεμένα χέρια σου, πού ἔχεις

ὅσους πολλούς αἰῶνες σέ γνωρίζω,

σέ λέω γυναίκα.

Σέ λέω γυναίκα

γιατ' εἶσ’ αἰχμάλωτη.

                Κική Δημουλά (Τό λίγο τοῦ κόσμου, 1971)