Της Ελισάβετ Σταματίου

Λίγους μήνες μετά τις εθνικές εκλογές και λίγες μέρες πριν από τις δημοτικές, αφού ο λαός κλήθηκε να αποφασίσει για το ποιοι θα λάβουν τα ηνία της χώρας, καλείται τώρα να αποφανθεί για τα πρόσωπα που θα καθορίσουν άμεσα την τύχη του και θα πρωταγωνιστήσουν στη ζωή του, διαμορφώνοντας απτά την καθημερινότητά του. Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι πολυσήμαντος και επηρεάζει καθοριστικά την εξέλιξη του δήμου και τη ζωή των δημοτών, γι’ αυτό το «μετέχειν» πρέπει να είναι συνειδητή και ώριμη επιλογή. Το θέμα της τοπικής αυτοδιοίκησης σε όλο του το εύρος και τα επιμέρους ζητήματα που το συνοδεύουν έχουν μελετηθεί εις βάθος από την Αναστασία Τριανταφυλλοπούλου, Διευθύντρια των Διοικητικών Υπηρεσιών του δήμου Περιστερίου, η οποία αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ζωής και της δράσης της για να τα κατανοήσει και να τα ερμηνεύσει. Εφαρμόζοντας πολύτιμα εργαλεία γνώσης, εξαιρετική εμπειρία, όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό και επίπονη μελέτη αρχείων, καταθέτει το πνευματικό έργο της και την προσωπική της εργασία για την πρόοδο του δήμου, με απόλυτη ευσυνειδησία και ευθύνη. Η διδακτορική πραγματεία της «Περιστέρι, η ανάπτυξη της πόλης. Η δομή και ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης» προσφέρει στον αναγνώστη την ευκαιρία όχι μόνο να κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας των δομών του δήμου, αλλά και να παρακολουθήσει την ιστορία της πόλης μας από το 1933 μέχρι τα νεότερα χρόνια.

Το 1933 το Περιστέρι αποσπάται από τον δήμο Αθηναίων και προσαρτώνται σε αυτό όμοροι συνοικισμοί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί έλλειψη γενικής ρυμοτομικής κατεύθυνσης και ποικίλα προβλήματα καθώς οι περισσότερες περιοχές ήταν αδιαμόρφωτες και ελάχιστα κατοικημένες. Η ύπαρξη πολλών παραγκών, τα προβλήματα υδροδότησης και ηλεκτρισμού, η παρουσία πολλών προσφύγων και πληθυσμού χαμηλού βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου προκαλούσαν επιπρόσθετα δυσεπίλυτα θέματα, τα οποία οι κάτοικοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν οργανώνοντας τη δράση τους μέσα από συντεχνίες και σωματεία. Στην αρχή δεν υπήρχε καν γυμνάσιο, αν και αρκετά ήταν τα γυμνασιόπαιδα, υπήρχαν τρία δημοτικά σχολεία και ένα ιδιωτικό και τρεις ενορίες, της Ευαγγελίστριας, του Αγίου Αντωνίου και των Ταξιαρχών. Η περίθαλψη ήταν υποτυπώδης και το δημοτικό ιατρείο κάλυπτε τις ανάγκες των δημοτών αρκετά συχνά σε συνεργασία με τα δύο ή τρία φαρμακεία με τα οποία συνεργαζόταν ο δήμος. Τη δεκαετία του 1940 με το ξέσπασμα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως πολλές πόλεις της Ελλάδας έτσι και το Περιστέρι, είχε τη δική του πορεία στην περίοδο της Κατοχής, με τον λαό να συμμετέχει ενεργά στο Αντιστασιακό κίνημα.

Ο τόπος μετά τον Εμφύλιο πόλεμο κατοικήθηκε σταδιακά από ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και έτσι έγινε μία μεγάλη πόλη, με χιλιάδες Πελοποννήσιους, Θεσσαλούς, Ηπειρώτες και Κρητικούς. Έως της δεκαετία του 1960 τα μεγάλα προβλήματα παρέμεναν άλυτα όμως όσο το Περιστέρι μεγαλώνει, δημιουργούνται νέες γειτονιές και τοπικοί σύλλογοι σε όλες σχεδόν τις συνοικίες, που πιέζουν για λύσεις, όχι μόνο την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και το κεντρικό κράτος, μέσω επιστολών σε εφημερίδες, παραστάσεων στο δήμο, συγκεντρώσεων και κινητοποιήσεων. Οι κινήσεις αυτές έφεραν αποτελέσματα και απέδειξαν ότι ο κόσμος που διεκδικούσε για τη γειτονιά του δεν ήταν αδιάφορος και για άλλα προβλήματα γενικού ενδιαφέροντος.

Από τότε το Περιστέρι έχει δυναμική παρουσία στα κοινά, με την ψήφο των δημοτών του να μην είναι πάντα σταθερή σε κομματική παράταξη, αλλά να έχει βασικό γνώμονα το καλό της πόλης και τη στήριξη ατόμων που του ενέπνεαν εμπιστοσύνη.

Στις δεκαετίες του 1960 και 1970 αρκετές συνοικίες εντάσσονται στο σχέδιο πόλεως ενώ η δεκαετία του 1980 χαρακτηρίζεται από μία σειρά έργων όπως δενδροφυτεύσεις, πλακοστρώσεις και διαμόρφωση συγκεκριμένων χώρων όπως το ανοιχτό θέατρο του Φοίνικα, το Άλσος και ο χώρος του Εργοστασίου της Ελληνικής Ξυλοτεχνίας. Το Περιστέρι μπαίνει σε μία πορεία ανάπτυξης και η δράση των πολιτών και των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης φέρουν καρπούς που εξελίσσουν την πόλη μας.

Η τοπική αυτοδιοίκηση λειτούργησε με θεμιτά μέσα καθώς «πολιτικά τζάκια» δεν υπήρχαν και οι δήμαρχοι δεν προέρχονταν από οικογένεια που είχε ηγετικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα του Περιστερίου ή στο κοινοβούλιο. Αντίθετα είχαν σχέση με την πόλη και τη συλλογική δράση και δραστηριοποίηση χωρίς να προχωρούν σε υψηλότερα αξιώματα όπως του βουλευτή ή του υπουργού. Σε όλες τις περιόδους το δημοτικό συμβούλιο με βάση τις αρμοδιότητές του και τη στενή του σχέση με την τοπική κοινωνία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο κεντρικό κράτος και την τοπική κοινωνία. Οι περισσότερες αποφάσεις που ψηφίζονταν, ορισμένες φορές μετά από εντάσεις και προστριβές, αφορούσαν διαχρονικά στον σχεδιασμό και τη δαπάνη για τεχνικά έργα και παρεμβάσεις στο Περιστέρι, για λειτουργικά έξοδα και κοινωνικό έργο, επιχορηγήσεις, δανειοδοτήσεις και συμπαράσταση σε φορείς ή κατοίκους.

Η περίοδος έως το 1990 είναι η τελευταία που ηγείται του δήμου ο Δ. Φωλόπουλος ενώ η περίοδος 1994-1998 επεφύλασσε αρκετά προβλήματα και προστριβές για τον δήμο μας. Όλες οι προαναφερθείσες πληροφορίες έχουν αντληθεί από τη διδακτορική πραγματεία της Αναστασίας Τριανταφυλλοπούλου και καταδεικνύουν με σαφήνεια πως η τοπική αυτοδιοίκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πόλη μας, δημιουργώντας δίκτυα επικοινωνίας και βελτιώνοντας διαρκώς τη ζωή των κατοίκων. Γνωρίζοντας καταστάσεις και γεγονότα από πολύ κοντά, καθώς και σήμερα εργάζεται στις υπηρεσίες του δήμου ως Διευθύντρια, διαβεβαιώνει ότι οι δημοτικοί σύμβουλοι και οι δημοτικοί παράγοντες συντηρούσαν σταθερές μορφές επικοινωνίας που σε έναν βαθμό πήγαζαν απ’ τις αρμοδιότητες του θεσμού στην τοπική κοινωνία αλλά η επικοινωνία αυτή λειτουργούσε παράλληλα και ως μέσο διείσδυσης στην τοπική κοινωνία.

Το εκλογικό σώμα με την πάροδο των χρόνων ενισχύεται και οι γυναίκες μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι τα τελευταία χρόνια, διαμορφώνοντας με την ψήφο τους το εκλογικό αποτέλεσμα. Από την πρώτη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου στο Περιστέρι έως και σήμερα έχουν μεσολαβήσει πολλά χρόνια, ωστόσο κάποια πράγματα που σχετίζονται με τον θεσμό και τον ρόλο του στην τοπική κοινωνία παραμένουν σταθερά.

Στην εποχή μας οι εκπρόσωποι της πόλης, τα ανώτερα τοπικά διοικητικά στελέχη, οι διοικητικοί παράγοντες, τα σωματεία και οι τοπικές εφημερίδες συνεργάζονται για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και προσπαθούν να μεταφέρουν στους εκπροσώπους της κεντρικής κυβέρνησης τα προβλήματα των δήμων.

Όσον αφορά στο γενικό συμπέρασμα του προαναφερθέντος συγγράμματος, ο αναγνώστης αποκομίζει την αίσθηση πως η αυτοδιοίκηση διαδραματίζει έναν πολυποίκιλο ρόλο που, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται «δεν είναι αποτέλεσμα μόνο των διευρυμένων της αρμοδιοτήτων αλλά των εξελίξεων στο παγκόσμιο σύστημα οικονομίας και των νέων προκλήσεων για τις πόλεις».

Τόσο η μελέτη του συγκεκριμένου βιβλίου, όσο και η συζήτηση με την κ.Αναστασία Τριανταφυλλοπούλου, ενίσχυσαν την άποψή μου για την αξία του «μετέχειν» και την αναγκαιότητα προσαρμογής του ανθρώπου στην αναπόφευκτη ροή που δεν λαμβάνεται ως άκριτη αποδοχή των συμβάντων αλλά συνειδητή συμμετοχή στις εξελίξεις. Ο ενεργός πολίτης με την ψήφο και τη δράση του στηριζόμενος άλλοτε σε θεωρητικά μοντέλα και άλλοτε στη διαρκή αναζήτηση για την κάλυψη των αναγκών του μπορεί να διαμορφώσει μέχρι έναν βαθμό το μέλλον του.

Πώς όμως μπορεί να συνδυαστεί η ενεργή συμμετοχή με στόχο την εξελικτική πορεία, ενώ η ανθρώπινη φύση συνδέεται άρρηκτα με τη φθορά και τη θνητότητα; Η απάντηση είναι πως η δράση και η έννοια για το κοινό καλό είναι ίσως η απλούστερη και η πληρέστερη απάντηση σε κάθε μεταφυσικό προβληματισμό. Ως φυσικές οντότητες στον στίβο που βρεθήκαμε καλούμαστε να αγωνιστούμε. Ακόμα κι αν η δική μας φθορά επέλθει, υπάρχουν αξίες και θεσμοί ιδανικά και στόχοι που αξίζει να υπηρετούμε.

Θέλω να ευχαριστήσω θερμά την Αναστασία Τριανταφυλλοπούλου που σε κάθε συζήτηση μου το υπενθυμίζει, δείχνοντας έναν δρόμο προσφοράς και δράσης που αξίζει να ακολουθήσουμε.

Καλή ψήφο σε όλους λοιπόν, ψήφο συνειδητή και υπεύθυνη, ψήφο που θα συνοδεύεται από δράση και έγνοια. Και για όσους, που φέτος είναι πολλοί, εκλεγούν ως δημοτικοί σύμβουλοι εύχομαι οι επιλογές τους και η δράση τους να συνεισφέρουν στο κοινό καλό επιβεβαιώνοντας την επιλογή των συνδημοτών μας, που γνωρίζουν να επιβραβεύουν το καλό και δύσκολα αλλάζουν τον δήμαρχό τους.

*Η Αναστασία Τριανταφυλλοπούλου γεννήθηκε στο Περιστέρι. Σπούδασε στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα απ’ το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου το 2005 με θέμα: «Κοινωνικός μετασχηματισμός και τοπική αυτοδιοίκηση στο Περιστέρι, 1934- 2000». Απ’ το 1993 εργάζεται στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.