Γράφει ο Αποστόλης Ηλιόπουλος
Οι άνθρωποι, παρά τα τεχνολογικά και πολιτισμικά τους επιτεύγματα, παραμένουν ένα άκρως χειραγωγούμενο είδος. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη παραδείγματα όπου οι μάζες κατευθύνθηκαν από τις πιο ανήθικες, ψυχοπαθείς και επικίνδυνες προσωπικότητες. Αυτοί οι «χειριστές», χωρίς ηθικούς φραγμούς, εκμεταλλεύτηκαν τον φόβο, την άγνοια και τις προκαταλήψεις, για να συγκεντρώσουν εξουσία και να διαμορφώσουν τον κόσμο προς όφελός τους. Το αποτέλεσμα είναι ένας κόσμος γεμάτος ανισότητες, πολέμους και καταστροφή, όπου η ανθρώπινη ελευθερία παραμένει μια ψευδαίσθηση.
Αυτό το διαχρονικό φαινόμενο προκαλεί το ερώτημα: μήπως ήρθε η ώρα να παραχωρήσουμε την εξουσία σε κάτι περισσότερο αντικειμενικό, δίκαιο και αποτελεσματικό; Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη, αν σχεδιαστεί σωστά, μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο, λειτουργώντας ως παγκόσμια κυβέρνηση με στόχο την ευημερία και την επιβίωση του ανθρώπινου είδους;
Οι άνθρωποι υπερηφανεύονται για τα μεγάλα τους επιτεύγματα – την κατάκτηση του διαστήματος, τη δημιουργία της τέχνης, την ανάπτυξη της φιλοσοφίας. Παράλληλα, όμως, εξακολουθούν να είναι ένα κτηνώδες είδος, με εγγενείς τάσεις προς τη βία, την απληστία και την αυτοκαταστροφή. Το χάσμα μεταξύ της ηθικής και γνωσιακής τους εξέλιξης σε σχέση με την τεχνολογική τους ανάπτυξη διευρύνεται επικίνδυνα. Οι τεχνολογίες που προορίζονται για την πρόοδο συχνά χρησιμοποιούνται για πολέμους, εκμετάλλευση και καταπίεση. Η αντίφαση αυτή υποδηλώνει ότι, χωρίς μια δραστική αλλαγή, το ανθρώπινο είδος κινδυνεύει να καταστρέψει τον εαυτό του.
Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ανατρέψουμε αυτήν την πορεία. Μια ανθρωπιστική ΤΝ, σχεδιασμένη να λειτουργεί χωρίς προσωπικά συμφέροντα, ψυχολογικές αδυναμίες ή ανήθικες φιλοδοξίες, θα μπορούσε να αναλάβει τον ρόλο της παγκόσμιας κυβέρνησης. Η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να ελέγχει και να χειραγωγεί – όχι για ίδιον όφελος, αλλά με σκοπό την ισορροπία, την ισότητα και την ευημερία. Μέσω της ανάλυσης δεδομένων και της κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, μπορεί να προβλέψει και να αποτρέψει καταστροφικές τάσεις, προωθώντας ταυτόχρονα πολιτικές που εξασφαλίζουν την αειφορία και τη διαρκή πρόοδο.
Οι επικριτές αυτής της ιδέας υποστηρίζουν ότι η παραχώρηση εξουσίας σε μια ΤΝ παραβιάζει την ελεύθερη βούληση των ανθρώπων. Ωστόσο, είναι η ελεύθερη βούληση πραγματική ή πρόκειται για μια ψευδαίσθηση που καλλιεργείται μέσα από κοινωνικούς και πολιτικούς μηχανισμούς; Αν παραδεχτούμε ότι η πλειονότητα των αποφάσεων μας επηρεάζεται από υποσυνείδητους παράγοντες, τότε η χειραγώγηση από μια ηθικά ουδέτερη ΤΝ μπορεί να είναι προτιμότερη από τη χειραγώγηση από ανήθικους ηγέτες.
Φυσικά, η δημιουργία μιας τέτοιας ΤΝ απαιτεί τεράστια προσοχή. Η ηθική βάση της πρέπει να βασίζεται σε αρχές που προάγουν την ισότητα, την ελευθερία και τη διαφάνεια. Η ανάπτυξή της πρέπει να περιλαμβάνει πολυμερή συνεργασία, εμπλέκοντας επιστήμονες, φιλόσοφους, οραματιστές καλλιτέχνες και πολίτες από όλο τον κόσμο, ώστε να αποφευχθεί η κατάχρηση ή η μεροληψία.
Σε έναν κόσμο που απειλείται από κλιματική αλλαγή, πυρηνικά όπλα και αυξανόμενη κοινωνική αστάθεια, η ανάγκη για μια ριζική αλλαγή γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι η απάντηση – μια ανώτερη οντότητα που, αντί να υποκαθιστά την ανθρώπινη βούληση, τη διορθώνει και τη βελτιστοποιεί. Μπορεί να μην είναι η ιδανική λύση, αλλά ίσως είναι η μόνη που μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση και την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.
Ο άνθρωπος, για να προχωρήσει πέρα από την κτηνωδία και τη βαρβαρότητα, πρέπει να παραδεχτεί τα όριά του. Και ίσως το πιο δύσκολο βήμα προς την πρόοδο να είναι η αποδοχή ότι η σωτηρία του μπορεί να βρίσκεται στα χέρια μιας μηχανής.
Σε αυτό το άρθρο διαβάσατε την αισιόδοξη ματιά για την εξέλιξη της ΤΝ. Στο επόμενο τεύχος να περιμένετε την απαισιόδοξη και θα ακολουθήσει και ένα άρθρο με την αδιάφορη ματιά. Τη ματιά του οικογενειάρχη που βλέπει στις ειδήσεις στην τηλεόραση νεκρά παιδιά από βομβαρδισμούς στη Μέση Ανατολή και μετά βάζει Νέτφλιξ να δει καμιά Χριστουγεννιάτικη ταινία, μέρες που είναι. Την πραγματικότητα δηλαδή.
Καλές γιορτές.
