Της Γιούλης Ηλιοπούλου
Στα βόρεια της πόλης, στα όρια του δήμου Πετρούπολης, υπάρχει ένας χώρος που οραματίστηκε να γίνει μία μικρή Μαριναλέδα*, ένα παράδειγμα αυτοδιαχείρισης, μία απόδειξη ότι αν οι πολίτες θελήσουν να δραστηριοποιηθούν ως όντως «πολιτικά όντα» ακόμα και μέσα στις δύσκολες αστικές συνθήκες, μπορούν να καταφέρουν πράγματα αξιόλογα και να φτάσουν σε κατακτήσεις αξιοσημείωτες.
Είναι ο Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης, η αλλιώς ο Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος- Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης.
Κατασκευάστηκε το 2000, με «μεγαλεπήβολο» σχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ και χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κόστισε πολύ πάνω από 1.000.000€ !)
Στόχος ήταν να δημιουργήσουν έναν χώρο με σπάνια τροπικά φυτά, μεγαλωμένα σε ελεγχόμενες κλιματολογικές συνθήκες, με φυτώριο, στο οποίο οι δημότες της Πετρούπολης θα μπορούσαν να προμηθευτούν δωρεάν δενδρύλλια για να φυτέψουν οι ίδιοι όπου το επιθυμούσαν. Γι’ αυτό δημιούργησαν ένα γυάλινο κτίριο, όπου θα στεγάζονταν αυτά τα φυτά και ένα άλλο βοηθητικό κτίριο (βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το γυάλινο), όπου θα τοποθετούνταν τα μηχανήματα κλπ. Δημιουργήθηκε δηλαδή ένα τεράστιο θερμοκήπιο.
Λόγω του λάθος σχεδιασμού, που έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, τα έξοδα συντήρησης του ήταν τεράστια και ασύμφορα. Τελικά ο βοτανικός κήπος, ενώ υποτίθεται ότι θα ήταν επισκέψιμος από σχολεία, θα αποτελούσε χώρο πολιτισμού και δημιουργίας, δεν τα κατάφερε και εν τέλει δεν λειτούργησε ποτέ.
Για κάποια μόνο χρόνια λειτουργούσε εκεί το θεατρικό και το παιδικό εργαστήρι του δήμου Πετρούπολης. Μετά όμως η εικόνα που συναντούσε κανείς ήταν ερήμωσης και επικινδυνότητας. Ιδιαίτερα το γυάλινο θερμοκήπιο ήταν σε επικίνδυνη κατάσταση και τελικά ο χώρος έγινε εστία μολύνσεων, στέκι ναρκωτικών και χωματερή.
Κατάληψη μετά την εγκατάλειψη
Το 2009 συλλογικότητες κατέλαβαν τον χώρο του Βοτανικού Κήπου, σε μία διαφορετική κατάληψη, σε μία προσπάθεια αναδημιουργίας του και επαναφοράς της λειτουργικότητάς του και μία ένδειξη ότι οι πολίτες αντιδρούν όταν θέλουν και ενεργούν, όταν οι πολιτεία αμελεί ή κωφεύει. Σε αυτή συμμετείχαν και άλλοι ενεργοί πολίτες από διαφορετικούς χώρους.
Άρχισαν να γίνονται ανοιχτές δημοκρατικές συνελεύσεις, στο πλαίσιο της αυτοοργάνωσης και της αυτοδιαχείρισης και γρήγορα οι κάτοικοι ανταποκρίθηκαν, πλαισίωσαν τον χώρο και συμμετείχαν ενεργά στις δραστηριότητές του.
Τα πρώτα που λειτούργησαν στο χώρο ήταν η Θεατρική ομάδα, παιδικό εργαστήρι και η ομάδα του «Γυάλινου» που ασχολήθηκε με την αστική καλλιέργεια ντόπιων παραδοσιακών ποικιλιών και δημιούργησε επιπλέον μία τράπεζα σπόρων, ως απάντηση στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την εμπορευματοποίηση της διατροφής.
Έγινε αρχιτεκτονική παρέμβαση για να αποκατασταθούν οι χώροι και να γίνουν και πάλι βιώσιμοι και μέσα στα χρόνια της παρουσίας των συγκεκριμένων συλλογικοτήτων εκεί πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις (οι οποίες αποφασίζονταν στις ανοιχτές συνελεύσεις, όπως Μαθήματα οικιακής οικονομίας για πώς θα είμαστε αυτάρκεις, Κύκλοι αυτομόρφωσης, σεμινάρια, θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις, μαθήματα ξένων γλωσσών και πολλά άλλα). Παράλληλα λειτουργούσε μέσα στον χώρο καφέ, βιβλιοθήκη και παντοπωλείο με προϊόντα απευθείας από παραγωγούς.
Σήμερα η κατάληψη του Βοτανικού Κήπου είναι ενεργή, πραγματοποιώντας ποικίλες εκδηλώσεις όπως προβολές κινηματογραφικών ταινιών, συναυλίες με εναλλακτικά μουσικά σχήματα, συζητήσεις, εργαστήριο θεατρικού παιχνιδιού και άλλα. Επιπλέον συμμετέχουν ενεργά σε πορείες, διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες και ποικίλες κοινωνικές δράσεις, ανταποκρινόμενοι στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα. Επίσης στον χώρο της κατάληψης υπάρχει και το γυάλινο θερμοκήπιο, όπου εντός αστικού ιστού καλλιεργούνται λαχανικά και φρούτα που καλύπτουν τις αυξανόμενες ανάγκες για τις κοινωνικές κουζίνες.
Για το πρόγραμμα των δράσεων μπορεί κανείς να μπει στη σελίδα τους στο fb (με το όνομα: Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης).
Η σύγκρουση με τον Δήμο για το νέο δημαρχείο
Όπως είναι γνωστό, η δημοτική αρχή ενδιαφέρεται να αλλάξει τη χρήση του Βοτανικού και να φτιάξει εκεί νέο δημαρχείο.
Σύμφωνα με την απόφαση που αναρτήθηκε στις 2/3/2022 στη Διαύγεια, το έργο του Δήμου Πετρούπολης με τίτλο «Αναβάθμιση δημοτικής περιουσίας και οικιστικού περιβάλλοντος Δήμου Πετρούπολης» εντάχθηκε στο Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» , θα χρηματοδοτηθεί από επενδυτικό δάνειο με το ποσό των 9.232.580,42 από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και θα αποπληρωθεί από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του υπουργείου Εσωτερικών. Πιο αναλυτικά η απόφαση αναφέρει:
Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών αποφασίσει «την ένταξη του έργου του Δήμου Πετρούπολης με τίτλο «Αναβάθμιση δημοτικής περιουσίας και οικιστικού περιβάλλοντος Δήμου Πετρούπολης» στον Άξονα «Ποιότητα ζωής και εύρυθμη λειτουργία των πόλεων, της υπαίθρου και των οικισμών», του Προγράμματος «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ».
Η χρηματοδότηση του έργου πραγματοποιείται μέσω επενδυτικού δανείου που χορηγείται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, συνομολογείται με δανειακή σύμβαση μεταξύ του Κύριου του Έργου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και αποπληρώνεται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του Υπουργείου Εσωτερικών.
Το έργο περιλαμβάνει την εγκατάσταση δημοτικού καταστήματος στα εγκαταλελειμμένα κτίρια του βοτανικού κήπου μετά από εργασίες ανακατασκευής, διαρρυθμίσεων και προσθηκών ορόφων (υποέργο 1: 4.500.000,00 €)
Χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος Πετρούπολης Στέφανος Βλάχος δήλωσε περιχαρής:
«ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ!!!!!Υπεγράφη στο ΤΠκ Δ η χρηματοδότηση του Δήμου μας με 9,2 εκατομμύρια€ για το Δημαρχείο της Πόλης και για την ανάπλαση της κεντρικής Λεωφόρου από το πρόγραμμα του ΥΠΕΣ, Αντώνης Τρίτσης. Μια νέα εποχή ανατέλλει στην πόλη μας !!!!»
Αναρωτιέμαι με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό. Οι εγκαταστάσεις προφανώς θα γκρεμιστούν και θα χτιστεί νέο κτίριο. Μια τσιμεντοποίηση του χώρου εις βάρος του πρασίνου. Γιατί ο δήμος να μην αναπλάσει τον χώρο, σεβόμενος το πράσινο, να του δώσει νέα όψη και σε συνεργασία με τις συλλογικότητες να τον μετατρέψει σε χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων, σε κοινωνικό χώρο για όλους τους πολίτες της Πετρούπολης; Άλλωστε δίπλα υπάρχει παιδική χαρά και πάρκο.
Με τους αποχαρακτηρισμούς που πέρασαν από τη Βουλή, ανοίγει ο δρόμος για την τσιμεντοποίηση της δασικής έκτασης του Βοτανικού αλλά και την περαιτέρω εκμετάλλευση του άλσους Αγίου Δημητρίου.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση του Βοτανικού Κήπου: «Δημαρχείο σκέφτονται να κάνουν στον Βοτανικό Κήπο παρόλο που έχουν άλλο χώρο, ο οποίος είχε ήδη δρομολογηθεί στην περιοχή «Καμίνι» από τον Γενάρη του 2017 πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Δημάρχου Πετρούπολης με την Διευθύντρια Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Αττικής κα Εύα Μικράκη, στην έδρα της Περιφέρειας. Κυρίαρχο θέμα της συνάντησης αποτέλεσε η χωροθέτηση του Δημαρχείου Πετρούπολης, με επικρατέστερη την πρόταση που τέθηκε από τον Δήμαρχο της πόλης για το Ο.Τ. 365Α, στη συμβολή των οδών Διγενή Ακρίτα και Ηπείρου. Ο συγκεκριμένος χώρος, εκτάσεως 850 τ.μ. και ιδιοκτησίας του Δήμου Πετρούπολης, βρίσκεται μπροστά από το ‘’ΚΑΜΙΝΙ’’ και είναι χαρακτηρισμένος ως Κοινόχρηστος Χώρος με το ΦΕΚ 451Δ/2001. Σε συνάντηση με την εφορία Νεωτέρων Μνημείων ο Δήμος έχει την προφορική τους συναίνεση για την χωροθέτηση Δημαρχείου».
Η κοινωνία της Πετρούπολης είναι διχασμένη. Το σίγουρο είναι ότι δεν έχουμε ανάγκη από ένα ακόμα τσιμεντένιο κτίριο, αλλά από χώρους ανοιχτούς, χώρους πρασίνου, χώρους ελεύθερης έκφρασης. Και όταν αυτοί υπάρχουν, καλό είναι να τους αξιοποιούμε με τον πιο επωφελή τρόπο.
*Μαριναλέδα: χωριό της Ανδαλουσίας στη νότια Ισπανία με 3.000 περίπου κατοίκους, ένα σοσιαλιστικό «πείραμα» στην καρδιά της Ανδαλουσίας. Στην Μαριναλέδα ακολουθείται ένα κομμουνιστικό μοντέλο με κολεκτιβοποίηση των εδαφών. Περίπου 1.200 εκτάρια γης, εγκαταλελειμμένα, τα οποία ανήκαν σε έναν μεγαλογαιοκτήμονα μέχρι το 1990 απαλλοτριώθηκαν, και δόθηκε το δικαίωμα σε κάθε αγρότη να εργαστεί σε αυτά και να τα καλλιεργήσει.
Ο δήμαρχος της πόλης, Χουάν Μανουέλ Σάντσεζ Γκορντίγιο με την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας, δημιούργησε ένα ιδιαίτερο πολιτικό-οικονομικό «πείραμα», στο οποίο η ανεργία είναι μηδενική, όλοι οι κάτοικοι είναι απασχολούμενοι στον Αγροτικό τοπικό Συνεταιρισμό που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους αγρότες ύστερα από χρόνια κατάληψη της γης, παράγουν και καλλιεργούν. Ανεξάρτητα με την θέση που έχει ο κάθε εργαζόμενος ο μισθός είναι 47 ευρώ την ημέρα, κάτι που ανάγεται σε 1.128 ευρώ τον μήνα! Πολλοί από τους εργαζόμενους καλλιεργούν και τα δικά τους αγροτεμάχια, ενώ η οικονομική ζωή συμπληρώνεται από καταστήματα, παροχή βασικών υπηρεσιών και αθλητικών δραστηριοτήτων. Πρακτικά, όλοι οι κάτοικοι κερδίζουν το ίδιο με τους εργάτες του συνεταιρισμού. Επίσης, το ενοίκιο για ένα σπίτι 90τ.μ. στην Μαριναλέδα κοστίζει 15 ευρώ το μήνα. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο καθένας πρέπει να συμβάλει στην κατασκευή του σπιτιού του. (πηγή TVXS)
